Krajina, Kysuce, Kysucké, Obce, Slovenská krajina, Slovenské

Stará Bystrica – obec s orlojom

skala
Hits: 638

Sta­rá Bys­tri­ca je kysuc­ká obec v okre­se Čad­ca. Leží v nad­mor­skej výš­ke 484 met­rov nad morom. Na roz­lo­he 36.91 km2 tu žije 2765 oby­va­te­ľov. Prvá písom­ná zmien­ka o obci je z 15. sto­ro­čia (sta​ra​bys​tri​ca​.com). Sta­rá Bys­tri­ca je jed­nou z naj­star­ších kysuc­kých obcí. Na úze­mí obce sa našli aj pozos­tat­ky mamu­ta a noso­rož­ca stst­na­té­ho. V 16. sto­ro­čí pod­lie­ha­la valaš­ské­mu osíd­ľo­va­niu. Vala­si sa zaobe­ra­li pase­ním hor­ské­ho dobyt­ka. Súčas­ná Sta­rá Bys­tri­ca je pokra­čo­va­teľ­kou pôvod­nej obce Bys­tri­ca. Postup­ne sa z jej cho­tá­ra vyčle­ni­li obce Klu­bi­na, Nová Bys­tri­ca, Radôs­t­ka a Har­vel­ka. V obci sa nachá­dza veľ­ké množts­vo sak­rál­nych pamia­tok z 18. až 20. sto­ro­čia, z kto­rých veľ­kú časť zho­to­vi­li miest­ni kame­nár­ski maj­stri Ján a Jozef Kuri­cov­ci. Kameň pochá­dza z lomu v doli­ne Sen­kov. Sta­rá Bys­tri­ca láka aj štý­lo­vou roz­hľad­ňou na vrchu Bobo­vec a Bes­kyd­skou zele­nou ces­tou vedú­cou popod Bobo­vec. Púta aj budo­va Zboj­nic­kej baš­ty, pred kto­ru je Zboj­níc­ky kameň z vrchu Čer­na­tín, na kto­rom vraj tan­co­va­li zboj­ní­ci s víla­mi. V cen­tre sa nachá­dza socha svä­té­ho Micha­la Archan­je­la s vra­čan­ské­ho vápen­ca. Neďa­le­ko od cen­tra je park svä­té­ho Flo­riá­na so sochou pat­ró­na hasi­čov (Infor­mač­ná tabuľa). 

Pri rekon­štruk­cii námes­tia bol v roku 2009 v Sta­rej Bys­tri­ci posta­ve­ný orloj (Wiki­pe­dia). Slo­ven­ský orloj je naj­väč­šou dre­ve­nou sochou na Slo­ven­sku. Cel­ko­vá kom­po­zí­cia pred­sta­vu­je sedia­cu Mado­nu, Sedem­bo­lest­nú Pan­nu Máriu, pat­rón­ku Slo­ven­ska. Súčas­ťou sú bron­zo­vé plas­ti­ky význam­ných osob­nos­tí našich dejín: knie­ža­ťa Pri­bi­nu, krá­ľa Svä­top­lu­ka, Anto­na Ber­no­lá­ka, Ľudo­ví­ta Štú­ra, Mila­na Ras­ti­sla­va Šte­fá­ni­ka, Andre­ja Hlin­ku a slo­ven­ských apoš­to­lov: svä­té­ho Kon­štan­tí­na, Meto­da, Beňa­di­ka, Goraz­da, Andreja-​Svorada, Bys­trí­ka, Voj­te­cha (Infor­mač­ná tabuľa). 

Dra­pé­ria je z ryo­li­tu pri Hli­ní­ku nad Hro­nom. V dol­nej čas­ti sú vlo­že­né prie­hľad­né tabuľ­ky zo zla­té­ho óny­xu pri Levi­ciach. Ten­to mra­mor obsa­hu­je čas­ti zla­té­ho vla­su. V noci sú tie­to tabuľ­ky pod­svie­te­né. Z ryo­li­tu je zho­to­ve­ný aj por­tál vstu­pu do galé­rie. Sochy slo­ven­ských apoš­to­lov sú vyte­sa­né z topo­ľa Pet­rom Kuní­kom z Tvrdo­ší­nu. Srd­com orlo­ja je astro­láb – cifer­ník s astro­no­mic­kým údaj­mi. Fareb­nosť hlav­nej dosky astro­lá­bu je daná fáza­mi dňa: čier­na noc, čer­ve­ná úsvit, ble­do­mod­rá deň – obzor, čer­ve­ná súmrak. Ten­to orloj ako jedi­ný na sve­te uka­zu­je tzv. pra­vý slneč­ný čas. Vo vežič­ke orlo­ja sú dva zvo­ny. Jeden odbí­ja čas, dru­hý vytvá­ra zvu­ko­vú kuli­su počas pro­me­ná­dy apoš­to­lov. Na dru­hom zvo­ne nazva­nom Rieč­nic­ká Mado­na je text: Na pamiat­ku zato­pe­ných obcí Rieč­ni­ca, Har­vel­ka dal odliať nit­rian­sky bis­kup Mons. Viliam Judák (Infor­mač­ná tabuľa). 

Sta­rá Bys­tri­ca is a vil­la­ge in the Kysu­ce regi­on, loca­ted in the Čad­ca dis­trict. It lies at an alti­tu­de of 484 meters abo­ve sea level. Cove­ring an area of 36.91 km², it is home to 2,765 inha­bi­tants. The first writ­ten men­ti­on of the vil­la­ge dates back to the 15th cen­tu­ry (sta​ra​bys​tri​ca​.com). Sta­rá Bys­tri­ca is one of the oldest vil­la­ges in Kysu­ce. Remains of a mam­moth and a wool­ly rhi­no­ce­ros were also dis­co­ve­red in its ter­ri­to­ry. In the 16th cen­tu­ry, it was part of the Wal­la­chian sett­le­ment. The Wal­la­chians were pri­ma­ri­ly enga­ged in gra­zing moun­tain catt­le. The present-​day Sta­rá Bys­tri­ca is a con­ti­nu­ati­on of the ori­gi­nal Bys­tri­ca vil­la­ge. Over time, the vil­la­ges of Klu­bi­na, Nová Bys­tri­ca, Radôs­t­ka, and Har­vel­ka were sepa­ra­ted from its territory.

The vil­la­ge con­tains many sac­red monu­ments from the 18th to 20th cen­tu­ries, many of which were craf­ted by local sto­ne­ma­sons Ján and Jozef Kuric. The sto­ne used ori­gi­na­tes from a quar­ry in the Sen­kov val­ley. Sta­rá Bys­tri­ca also att­racts visi­tors with a sty­lish lookout tower on Bobo­vec Hill and the Bes­kyd­ská Gre­en Trail run­ning bene­ath it. Other notab­le land­marks inc­lu­de the Zboj­níc­ka Baš­ta buil­ding, in front of which stands the Zboj­níc­ky Sto­ne from Čer­na­tín Hill, whe­re ban­dits were said to have dan­ced with fai­ries. In the cen­ter of the vil­la­ge is a sta­tue of Saint Micha­el the Archan­gel, car­ved from Vra­ca limes­to­ne. Near the cen­ter is Saint Flo­rian Park, which fea­tu­res a sta­tue of the pat­ron saint of fire­figh­ters (Infor­ma­ti­on board).

During the recons­truc­ti­on of the squ­are in 2009, an astro­no­mi­cal clock was built in Sta­rá Bys­tri­ca (Wiki­pe­dia). The Slo­vak astro­no­mi­cal clock is the lar­gest wooden sta­tue in Slo­va­kia. The enti­re com­po­si­ti­on repre­sents the sea­ted Madon­na, the Seven Sor­ro­ws Vir­gin Mary, the pat­ro­ness of Slo­va­kia. The clock fea­tu­res bron­ze reliefs of sig­ni­fi­cant his­to­ri­cal figu­res: Prin­ce Pri­bi­na, King Svä­top­luk, Anton Ber­no­lák, Ľudo­vít Štúr, Milan Ras­ti­slav Šte­fá­nik, Andrej Hlin­ka, and the Slo­vak apost­les: Saints Cons­tan­ti­ne, Met­ho­dius, Bene­dict, Gorazd, Andrew-​Svorad, Bys­trík, and Voj­tech (Infor­ma­ti­on board).

The dra­pe­ry is made of rhy­o­li­te from Hli­ník nad Hro­nom. Trans­pa­rent panels made of gol­den onyx from the Levi­ce regi­on, which con­tains gol­den hair-​like inc­lu­si­ons, are embed­ded in the lower part. At night, the­se panels are illu­mi­na­ted. The entran­ce por­tal to the gal­le­ry is also made of rhy­o­li­te. The sta­tu­es of Slo­vak apost­les were car­ved from pop­lar by Peter Kuník from Tvrdo­šín. The heart of the clock is the astro­la­be — a dial with astro­no­mi­cal data. The colors of the astro­la­be­’s main pla­te ref­lect the pha­ses of the day: black for night, red for dawn, light blue for day (hori­zon), and red for dusk. This clock is uni­que in the world, as it sho­ws the so-​called true solar time. The clock tower hou­ses two bells: one stri­kes the time, and the other cre­a­tes a sounds­ca­pe during the apost­les’ pro­me­na­de. The second bell, named Rieč­nic­ká Madon­na, bears the insc­rip­ti­on: ​“In memo­ry of the flo­oded vil­la­ges of Rieč­ni­ca and Har­vel­ka, cast by the Nit­ra bis­hop Mons. Viliam Judák” (Infor­ma­ti­on board).

Sta­rá Bys­tri­ca to miejs­co­wo­ść w regi­onie Kysu­ce, w powie­cie Čad­ca. Poło­żo­na jest na wyso­ko­ści 484 met­rów nad pozi­omem mor­za. Na powierzch­ni 36,91 km² miesz­ka tu 2765 miesz­ka­ńców. Pier­ws­za pisem­na wzmian­ka o miejs­co­wo­ści pocho­dzi z XV wie­ku (sta​ra​bys​tri​ca​.com). Sta­rá Bys­tri­ca jest jed­ną z naj­stars­zych miejs­co­wo­ści w regi­onie Kysu­ce. Na jej tere­nie odkry­to także szc­ząt­ki mamu­ta i noso­ro­żca wło­cha­te­go. W XVI wie­ku pod­le­ga­ła osad­nict­wu wołos­kie­mu. Woło­si zaj­mo­wa­li się głó­wnie wypa­sem bydła gór­skie­go. Obec­na Sta­rá Bys­tri­ca jest kon­ty­nu­ac­ją pier­wot­nej wsi Bys­tri­ca. Z jej tere­nu wyod­ręb­ni­ły się z cza­sem miejs­co­wo­ści Klu­bi­na, Nová Bys­tri­ca, Radôs­t­ka i Harvelka.

W miejs­co­wo­ści znaj­du­je się wie­le sak­ral­nych zabyt­ków z XVIII-​XX wie­ku, z któ­rych dużą część wyko­na­li lokal­ni kamie­niar­ze Ján i Jozef Kuric. Kamień pocho­dzi z kamie­ni­oło­mu w doli­nie Sen­kov. Sta­rá Bys­tri­ca przy­ci­ąga także sty­lo­wą wie­żą wido­ko­wą na wzgór­zu Bobo­vec oraz Szla­kiem Zie­lo­nym Bes­kidz­kim, bieg­nącym u pod­nó­ża Bobov­ca. War­to zobac­zyć również budy­nek Zboj­níc­kiej Baš­ty, przed któ­rym znaj­du­je się Zboj­níc­ki Kamień z wzgór­za Čer­na­tín, na któ­rym rze­ko­mo zbój­ni­cy tańc­zy­li z wró­żka­mi. W cen­trum miejs­co­wo­ści stoi figu­ra świ­ęte­go Micha­ła Archa­ni­oła, wyko­na­na z wapie­nia vrac­za­ńs­kie­go. Nie­da­le­ko cen­trum znaj­du­je się park świ­ęte­go Flo­ria­na z figu­rą pat­ro­na stra­ża­ków (Tab­li­ca informacyjna).

Podc­zas prze­bu­do­wy ryn­ku w 2009 roku w Sta­rej Bys­tri­cy zbu­do­wa­no zegar astro­no­micz­ny (Wiki­pe­dia). Sło­wac­ki zegar astro­no­micz­ny jest naj­wi­ęks­zą dre­wnia­ną rze­źbą na Sło­wac­ji. Cała kom­po­zyc­ja przed­sta­wia sie­dzącą Madon­nę, Mat­kę Bożą Boles­ną, pat­ron­kę Sło­wac­ji. Częścią zega­ra są brązo­we pła­skor­ze­źby ważnych posta­ci his­to­rycz­nych: ksi­ęcia Pri­bi­ny, kró­la Svä­top­lu­ka, Anto­na Ber­no­lá­ka, Ľudo­ví­ta Štú­ra, Mila­na Ras­ti­sla­va Šte­fá­ni­ka, Andre­ja Hlin­ki oraz sło­wac­kich apos­to­łów: świ­ętych Kons­tan­ty­na, Meto­de­go, Bene­dyk­ta, Goraz­da, Andrzeja-​Svorada, Bys­try­ka i Woj­cie­cha (Tab­li­ca informacyjna).

Dra­pe­ria wyko­na­na jest z ryo­li­tu z miejs­co­wo­ści Hli­ník nad Hro­nom. W dol­nej części wsta­wi­ono przez­roc­zys­te pły­ty z onyk­su zło­te­go z regi­onu Levi­ce, któ­ry zawie­ra zło­te wło­so­wa­te wtrące­nia. W nocy te pły­ty są podświet­la­ne. Por­tal wejści­owy do gale­rii również wyko­na­no z ryo­li­tu. Figu­ry sło­wac­kich apos­to­łów zosta­ły wyr­ze­źbi­one z topo­li przez Pete­ra Kuní­ka z Tvrdo­ší­na. Ser­cem zega­ra jest astro­la­bium – tarc­za z dany­mi astro­no­micz­ny­mi. Kolo­rys­ty­ka głó­wnej pły­ty astro­la­bium odzwier­cied­la fazy dnia: czar­na noc, czer­wo­ny świt, jas­no­nie­bies­ki dzień (hory­zont), czer­wo­ny zmierzch. Ten zegar jako jedy­ny na świe­cie poka­zu­je tzw. pra­wdzi­wy czas sło­necz­ny. W wie­życz­ce zega­ra znaj­du­ją się dwa dzwo­ny. Jeden wybi­ja czas, a dru­gi twor­zy opra­wę dźwi­ęko­wą podc­zas pro­me­na­dy apos­to­łów. Na dru­gim dzwo­nie, nazwa­nym Rieč­nic­ka Madon­na, wid­nie­je napis: ​„Na pami­ąt­kę zato­pi­onych miejs­co­wo­ści Rieč­ni­ca, Har­vel­ka, odlał bis­kup nitr­za­ńs­ki Mons. Viliam Judák” (Tab­li­ca informacyjna).

Odka­zy

Use Facebook to Comment on this Post

České, Česko, Krajina, Mestá, Severná Morava, Zahraničie

Valašské Klobouky – mesto so secesnou architektúrou

skala
Hits: 526

Valaš­ské Klo­bou­ky sa nachá­dza­jú na sever­nom výbež­ku Bie­lych Kar­pát – CHKO Bie­le Kar­pa­ty, kto­ré sú bio­sfé­ric­kou rezer­vá­ci­ou UNESCO. V nad­mor­skej výš­ke 405 met­rov nad morom. Na plo­che 14,11 km2 tu žije 5001 oby­va­te­ľov (valass​kek​lo​bou​ky​.cz). Nemec­ky Wal­la­chisch Klo­bouk sa nachá­dza­jú 27 km od Zlí­na na rie­ke Bru­mov­ka (mies­te zva­ná aj Klo­buč­ka). Šty­ri čas­ti: Valaš­ské Klo­bou­ky, Lipi­na, Miro­šov, Smo­li­na (Wiki­pe­dia).

Prvá písom­ná zmien­ka je z roku 1341. His­to­ric­ké náz­vy: Clo­buk, Klo­bú­ky, Klo­bou­ky. Od roku 1848 sa sta­li Valaš­ské Klo­bou­ky cen­trom juž­né­ho Valaš­ska (valass​kek​lo​bou​ky​.cz). Spô­sob hos­po­dá­re­nia uží­va­ný v rumun­skom Valaš­sku – hos­po­dá­re­nie na hor­ských kopa­ni­ciach, chov ovcí a kôz, dal kolo­ni­zá­cii názov valaš­ská. Roz­mach kolo­ni­zá­cie sa pre­ta­vil už v 17. sto­ro­čí do pome­no­va­nia regi­ó­nu Valaš­sko. Význam­ným remes­lom kra­ja sa sta­lo súken­níc­tvo (valass​kek​lo​bou​ky​.cz). Význam­né osob­nos­ti Valaš­ských Klo­bú­kov: archi­tekt Hubert Gess­ner, spi­so­va­teľ Ladi­slav Mňač­ko (valass​kek​lo​bou​ky​.cz). Nachá­dza­jú sa tu archi­tek­to­nic­ké per­ly sece­sie. Zaslú­žil sa o ne Hubert Gess­ner, kto­rý je pova­žo­va­ný za jed­né­ho z naj­výz­nam­nej­ších archi­tek­tov v stred­nej Euró­pe prvej polo­vi­ce 20. sto­ro­čia (valass​kek​lo​buc​ko​.cz). Kraj oko­lo Valaš­ských Klo­bú­kov sľu­bu­je, že ak otvo­rí­te okno, bude­te počuť ticho. Ľudí v horách veľa tu nestret­ne­te, ale oni vás srdeč­ne pozdra­via a pria­mo vám hľa­dia do očí. Srd­ce majú na dla­ni (valass​kek​lo​buc​ko​.cz).

Veter­ný mlyn je typic­kou domi­nan­tou Valaš­ských Klo­bou­kov. Kon­com 19. sto­ro­čia stá­lo nad obcou šty­ri veter­né mly­ny. Posled­ný z nich zho­rel na kon­ci dru­hej sve­to­vej voj­ny. Kon­com 80-​tych rokov bol zakú­pe­ný schát­ra­lý mlyn z Kro­měříž­ska, kto­rý pod podob­ný. Hlav­ná časť mly­na bola pre­ve­ze­ná, zby­tok bol zho­to­ve­ný nový. V roku 1985 bol na mies­te otvo­re­ný nový ​“vet­rák”. Je jed­ným z mála veter­ných mly­nov v Čechách, kto­rý má kom­plet­né vnú­tor­né vyba­ve­nie a je plne funkčný.

Valaš­ské Klo­bou­ky are loca­ted at the nort­hern tip of the Whi­te Car­pat­hians – the Whi­te Car­pat­hians Pro­tec­ted Lands­ca­pe Area, which is a UNESCO bio­sp­he­re reser­ve. At an alti­tu­de of 405 meters abo­ve sea level, cove­ring an area of 14.11 km², it is home to 5001 inha­bi­tants (valass​kek​lo​bou​ky​.cz). In Ger­man, Wal­la­chisch Klo­bouk is situ­ated 27 km from Zlín on the Bru­mov­ka River (also kno­wn as Klo­buč­ka). It con­sists of four parts: Valaš­ské Klo­bou­ky, Lipi­na, Miro­šov, Smo­li­na (Wiki­pe­dia).

The first writ­ten men­ti­on dates back to 1341. His­to­ri­cal names inc­lu­de Clo­buk, Klo­bú­ky, Klo­bou­ky. Sin­ce 1848, Valaš­ské Klo­bou­ky has beco­me the cen­ter of sout­hern Valaš­sko (valass​kek​lo​bou​ky​.cz). The far­ming met­hod used in Roma­nian Valaš­sko – far­ming in moun­tain mea­do­ws, she­ep and goat far­ming – gave colo­ni­za­ti­on the name ​“Valaš­sko”. The expan­si­on of colo­ni­za­ti­on trans­for­med the regi­on into Valaš­sko in the 17th cen­tu­ry. The sig­ni­fi­cant craft of the regi­on beca­me wool manu­fac­tu­ring (valass​kek​lo​bou​ky​.cz). Notab­le figu­res from Valaš­ské Klo­bú­ky inc­lu­de archi­tect Hubert Gess­ner and wri­ter Ladi­slav Mňač­ko (valass​kek​lo​bou​ky​.cz). Archi­tec­tu­ral gems of the Art Nou­ve­au sty­le are found here, thanks to Hubert Gess­ner, con­si­de­red one of the most sig­ni­fi­cant archi­tects in Cen­tral Euro­pe in the first half of the 20th cen­tu­ry (valass​kek​lo​bou​ky​.cz). The regi­on around Valaš­ské Klo­bou­ky pro­mi­ses that if you open the win­dow, you will hear silen­ce. You won’t encoun­ter many peop­le in the moun­tains, but tho­se you meet will warm­ly gre­et you and look you in the eye. They wear the­ir hearts on the­ir sle­e­ves (valass​kek​lo​bou​ky​.cz).

A wind­mill is a typi­cal land­mark. At the loca­ti­on abo­ve the town of Kuže­lov, four wind­mills sto­od in the 19th cen­tu­ry. In 1946, the mill was seve­re­ly dama­ged by a storm. It was com­ple­te­ly res­to­red bet­we­en 1963 and 1973. The mill has a cone-​shaped roof, and the wooden buil­ding turns accor­ding to the wind. It is app­ro­xi­ma­te­ly 10 meters tall. Today, it hou­ses an exhi­bi­ti­on of mil­ling and agri­cul­tu­ral tools from the Hor­ňác­ko regi­on. The buil­ding next to the mill sho­wca­ses tra­di­ti­onal fur­nis­hings and exhi­bits vil­la­ge life in the ear­ly 20th century.

Valaš­ské Klo­bou­ky leží na sever­ním výběž­ku Bílých Kar­pat – CHKO Bílé Kar­pa­ty, kte­ré jsou bio­sfé­ric­kou rezer­va­cí UNESCO, v nad­mo­řs­ké výš­ce 405 met­rů nad mořem. Na plo­še 14,11 km² zde žije 5001 oby­va­tel. Němec­ky Wal­la­chisch Klo­bouk se nachá­zí 27 km od Zlí­na na řece Bru­mov­ka (mís­tě nazý­va­né také Klo­buč­ka). Čty­ři čás­ti: Valaš­ské Klo­bou­ky, Lipi­na, Miro­šov, Smolina.

Prv­ní písem­ná zmín­ka je z roku 1341. His­to­ric­ké náz­vy: Clo­buk, Klo­bú­ky, Klo­bou­ky. Od roku 1848 se sta­ly Valaš­ské Klo­bou­ky cen­trem již­ní­ho Valaš­ska. Způsob hos­po­da­ře­ní uží­va­ný v rumun­ském Valaš­sku – hos­po­da­ře­ní na hor­ských pas­tvi­nách, chov ovcí a koz, dal kolo­ni­za­ci název valaš­ská. Roz­mach kolo­ni­za­ce se pro­mítl už v 17. sto­le­tí do poj­me­no­vá­ní regi­onu Valaš­sko. Význam­ným řemes­lem kra­je se sta­lo suken­nic­tví. Význam­né osob­nos­ti Valaš­ských Klo­bú­ků: archi­tekt Hubert Gess­ner, spi­so­va­tel Ladi­slav Mňač­ko. Nachá­ze­jí se zde archi­tek­to­nic­ké per­ly sece­se. O ně se zaslou­žil Hubert Gess­ner, kte­rý je pova­žo­ván za jed­no­ho z nej­výz­nam­něj­ších archi­tek­tů ve střed­ní Evro­pě prv­ní polo­vi­ny 20. sto­le­tí. Kraj kolem Valaš­ských Klo­bú­ků sli­bu­je, že pokud ote­vře­te okno, usly­ší­te ticho. Lidí v horách moc nepot­ká­te, ale srdeč­ně vás pozdra­ví a hle­dí vám pří­mo do očí. Máva­jí srd­ce na dlani.

Větr­ný mlýn je typic­kou domi­nan­tou Valaš­ských Klo­bouk. Kon­cem 19. sto­le­tí stá­ly nad obcí čty­ři větr­né mlý­ny. Posled­ní z nich vyho­řel na kon­ci dru­hé světo­vé vál­ky. Na kon­ci 2. světo­vé vál­ky sho­řel posled­ní z nich. Kon­cem 19. sto­le­tí stá­ly nad obcí čty­ři větr­né mlý­ny. Na kon­ci dru­hé světo­vé vál­ky sho­řel posled­ní z nich. Kon­cem 20. sto­le­tí byl z Kro­měříž­ska zakou­pen chát­ra­jí­cí mlýn podob­né­ho typu. Hlav­ní část mlý­na byla pře­ve­ze­na, zby­tek byl vyro­ben nový. Roku 1985 byl na mís­tě ote­vřen nový ​„vět­rák“. Patří mezi málo větr­ných mlý­nů v Čechách, kte­rý má kom­plet­ní vni­třní vyba­ve­ní a je plně funkční.

Odka­zy

Use Facebook to Comment on this Post

Krajina, Orava, Polia, Slovenská krajina, Typ krajiny

Vaňovka

skala
Hits: 3492

Vaňov­ka je v súčas­ťou obce Hruš­tín (ora​va​-lip​tov​.sk). Do roku 1972 bola samos­tat­nou obcou (Anna Glu­cho­vá). Leží v nad­mor­skej výš­ke 703 met­rov nad morom. Bola zalo­že­ná po valas­kom prá­ve oko­lo roku 1600. Oby­va­te­lia sa zaobe­ra­li poľ­no­hos­po­dár­stvom a cho­vom dobyt­ka. V roku 1785 tu žilo 227 oby­va­te­ľov (ora​va​-lip​tov​.sk). Leží v Pod­bes­kyd­skej vrcho­vi­ne, na plo­che pri­bliž­ne 4 km². Oblasť je cha­rak­te­ris­tic­ká mier­ne zvl­ne­ným teré­nom a je obklo­pe­ná hus­tý­mi les­mi (vanov​ka​.oma​.sk). Oby­va­te­lia sa v minu­los­ti zaobe­ra­li poľ­no­hos­po­dár­stvom, cho­vom dobyt­ka a remes­la­mi. V minu­los­ti bola oblasť ried­ko osíd­le­ná a pokry­tá hus­tý­mi les­mi, čo sa zme­ni­lo počas valaš­skej kolo­ni­zá­cie v 16. sto­ro­čí. V roku 1975 bola Vaňov­ka admi­ni­stra­tív­ne pri­čle­ne­ná k Hruš­tí­nu, čím sa sta­la jeho neod­de­li­teľ­nou súčas­ťou (Wiki­pe­dia).

Vaňov­ka is part of the muni­ci­pa­li­ty of Hruš­tín (ora​va​-lip​tov​.sk). Until 1972, it was an inde­pen­dent vil­la­ge (Anna Glu­cho­vá). It is situ­ated at an alti­tu­de of 703 meters abo­ve sea level. It was foun­ded under the Wal­la­chian law around the year 1600. The inha­bi­tants were enga­ged in agri­cul­tu­re and catt­le bre­e­ding. In 1785, the vil­la­ge had a popu­la­ti­on of 227 (ora​va​-lip​tov​.sk). It lies in the Pod­bes­kyd­ská Upland, cove­ring an area of app­ro­xi­ma­te­ly 4 km². The area is cha­rac­te­ri­zed by gen­tly undu­la­ting ter­rain and is sur­roun­ded by den­se forests (vanov​ka​.oma​.sk). In the past, the inha­bi­tants were enga­ged in agri­cul­tu­re, catt­le bre­e­ding, and vari­ous crafts. The area was spar­se­ly popu­la­ted and cove­red with den­se forests, which chan­ged during the Wal­la­chian colo­ni­za­ti­on in the 16th cen­tu­ry. In 1975, Vaňov­ka was admi­ni­stra­ti­ve­ly incor­po­ra­ted into Hruš­tín, making it an integ­ral part of the muni­ci­pa­li­ty (Wiki­pe­dia).

Vaňov­ka jest częścią gmi­ny Hruš­tín (ora​va​-lip​tov​.sk). Do 1972 roku była samo­dziel­ną wsią (Anna Glu­cho­vá). Znaj­du­je się na wyso­ko­ści 703 met­rów nad pozi­omem mor­za. Zosta­ła zało­żo­na na pra­wie wołos­kim oko­ło 1600 roku. Miesz­ka­ńcy zaj­mo­wa­li się rol­nict­wem i hodo­wlą bydła. W 1785 roku wieś lic­zy­ła 227 miesz­ka­ńców (ora​va​-lip​tov​.sk). Leży w Pod­bes­kidz­kim Pogór­zu, zaj­mu­jąc powierzch­nię oko­ło 4 km². Obszar ten cha­rak­te­ry­zu­je się lek­ko pofa­łdo­wa­nym tere­nem i jest otoc­zo­ny gęs­ty­mi lasa­mi (vanov​ka​.oma​.sk). W przes­zło­ści miesz­ka­ńcy zaj­mo­wa­li się rol­nict­wem, hodo­wlą bydła oraz rze­mi­osłem. Obszar ten był sła­bo zalud­ni­ony i pokry­ty gęs­ty­mi lasa­mi, co zmie­ni­ło się podc­zas kolo­ni­zac­ji wołos­kiej w XVI wie­ku. W 1975 roku Vaňov­ka zosta­ła admi­nis­tra­cyj­nie włąc­zo­na do Hruš­tí­na, sta­jąc się jego integ­ral­ną częścią (Wiki­pe­dia).

Use Facebook to Comment on this Post

Krajina, Šariš, Slovenská krajina, TOP

Šariš

skala
Hits: 3991

Šariš tvo­ria povo­die riek Tory­sa, Top­ľa a Onda­va. His­to­ric­kým cen­trom bol Šariš­ský hrad, od roku 1647 je ním Pre­šov (saris​.eu​.sk). Maďar­ský pome­no­va­nie Šari­ša je Sáros, nemec­ké Scha­rosch (Wiki­pe­dia). Pome­no­va­nie Šariš pochá­dza prav­de­po­dob­ne od slo­va Sar, údaj­ne sa tak nazý­val jeden zo sta­ro­slo­van­ských kme­ňov (Mario Hudák). Nemec­ké osíd­le­nie sa naj­viac pre­ja­vi­lo v mes­tách Bar­de­jov a Pre­šov. Prvá valaš­ská kolo­ni­zá­cia v 14. sto­ro­čí sa usíd­li­la naj­mä v stre­de a na juhu. Sever zasiah­la až od 16. sto­ro­čia (kul​tur​no​.sk). Je zau­jí­ma­vé, že ten­to regi­ón nebol zasia­hnu­tý turec­kým rabo­va­ním. Po valaš­skej kolo­ni­zá­cii v 15. sto­ro­čí do regi­ó­nu Šariš priš­li Rusí­ni a Ukra­jin­ci (Wiki­pe­dia). 

Cha­rak­te­ris­tic­ké sú pre regi­ón dre­ve­né kostoly (saris​.eu​.sk). Cen­trom Hor­né­ho Šari­ša je Bar­de­jov, Dol­né­ho Pre­šov (Wiki­pe­dia). Na seve­re sa cho­va­li ovce, bolo hlavným živo­by­tím, spra­co­vá­va­la sa vlna a kožu­ši­na. V iných oblas­tiach sa cho­val doby­tok a oší­pa­ná. Pes­to­val sa ľan, kono­pe, zemia­ky, pohán­ka, ale aj ovo­cie, naj­mä čereš­ne a mar­hu­le. V les­ných oblas­tiach sa ťaži­lo dre­vo, vyrá­ba­lo dre­ve­né uhlie. V oko­lí Čer­go­va sa vyrá­ba­li šind­le. V Suchej doli­ne sa vyrá­ba­lo váp­no s vyťa­že­né­ho vápen­ca. V Pre­šo­ve sa vyrá­ba­li zbra­ne, zám­ky, v Bar­de­jo­ve koší­ky. V regi­ó­ne exis­to­va­li via­ce­ré sklár­ne, v Bog­liar­ke maľo­va­li na sklo. Význam­ne sa tu tvo­ri­li dre­vo­rez­bár­ske pred­me­ty. Pre­šov pre­slá­vi­lo jedi­né slo­ven­ské ložis­ko kamen­nej soli (kul​tur​no​.sk). Domy sa tu sta­va­li ako zru­by. Sme­rom na juh boli omiet­nu­té váp­nom. Na Hor­nom Šari­ši sa pou­ží­va­li aj via­chran­né stre­chy. Na dre­ve­ných kos­to­loch zane­cha­li svo­ju sto­py aj maj­stri z východ­ných a juho­vý­chod­ných kra­jín (kul​tur​no​.sk). V regi­ó­ne sa pou­ží­va­li palič­ko­va­né čip­ky, obľú­be­né boli čep­ce. Tan­co­va­li sa pove­lo­vé a krú­ti­vé tan­ce, parob­ské čapá­še, bašis­tof­ka, haj­du­ko­va­nie. Špe­cia­li­ta­mi sú pohán­ko­vé ces­to­vi­ny plne­né syrom, múčno-​mliečne kaše a poliev­ky zo suše­né­ho ovo­cia. Na Via­no­ce sa pri­pra­vu­jú bobaľ­ky, ale­bo kra­čun (kul​tur​no​.sk). 

Úze­mie Šari­ša sa kon­com 18. sto­ro­čia čle­ni­lo na šesť slúž­nov­ských okre­sov: Hor­no­to­rys­ký, Stred­no­to­rys­ký, Dol­no­to­rys­ký, Sek­čov­ský, Top­lian­sky a Mako­vic­ký (Mario Hudák). Vo Svid­ní­ku sa koná­va­jú Sláv­nos­ti Rusí­nov a Uka­jin­cov. V Bar­de­jo­ve sláv­nos­ti Rusín­ske a ukra­jin­ské pies­ne. V Rasla­vi­ciach Šariš­ské sláv­nos­ti (Wiki­pe­dia). Oby­va­te­lia Šari­ša hovo­ria íre­či­tým šariš­ským náre­čím (slo​va​kia​.tra​vel). V Bar­de­jo­ve je Šariš­ské múze­um so zbier­kou iko­no­pi­sec­tva. V Bolia­rov­ciach sa zacho­val funkč­ný mlyn. Vo Svid­ní­ku je múze­um ukrajinsko-​rusínskej kul­tú­ry. V Rasla­vi­ciach sa nachá­dza Galé­ria ľudo­vé­ho ume­nia (kul​tur​no​.sk).

The regi­on of Šariš is for­med by the basins of the Tory­sa, Top­ľa, and Onda­va rivers. The his­to­ri­cal cen­ter was Šariš Cast­le, and sin­ce 1647, it has been repre­sen­ted by Pre­šov (saris​.eu​.sk). In Hun­ga­rian, Šariš is cal­led Sáros, and in Ger­man, it’s refer­red to as Scha­rosch (Wiki­pe­dia). The name Šariš like­ly ori­gi­na­tes from the word ​“Sar,” which sup­po­sed­ly refer­red to one of the Old Sla­vic tri­bes (Mario Hudák). Ger­man sett­le­ment had a sig­ni­fi­cant impact, espe­cial­ly in the cities of Bar­de­jov and Pre­šov. The first Wal­la­chian colo­ni­za­ti­on in the 14th cen­tu­ry sett­led main­ly in the cen­tral and sout­hern parts, rea­ching the north only from the 16th cen­tu­ry (kul​tur​no​.sk). Remar­kab­ly, this regi­on was not affec­ted by Tur­kish raids. After Wal­la­chian colo­ni­za­ti­on in the 15th cen­tu­ry, Rusyns and Ukrai­nians came to the Šariš regi­on (Wiki­pe­dia).

Cha­rac­te­ris­tic of the regi­on are wooden chur­ches (saris​.eu​.sk). The cen­ter of Upper Šariš is Bar­de­jov, and the cen­ter of Lower Šariš is Pre­šov (Wiki­pe­dia). She­ep far­ming, which was the main live­li­ho­od, pre­do­mi­na­ted in the north, with wool and fur pro­ces­sing. In other are­as, catt­le and pigs were rai­sed. Linen, hemp, pota­to­es, buck­whe­at, as well as fru­its, espe­cial­ly cher­ries and apri­cots, were cul­ti­va­ted. In the fores­ted are­as, wood was har­ves­ted, and wooden coal was pro­du­ced. In the Čer­gov area, shin­gles were manu­fac­tu­red. Limes­to­ne was extrac­ted, and lime was pro­du­ced in Suchá doli­na. In Pre­šov, wea­pons and locks were manu­fac­tu­red, whi­le Bar­de­jov was kno­wn for bas­ket wea­ving. Seve­ral glas­sworks exis­ted in the regi­on, and in Bog­liar­ka, they pain­ted on glass. Wooden car­vings were a sig­ni­fi­cant craft in the area. Pre­šov gai­ned fame for having the only Slo­vak rock salt depo­sit (kul​tur​no​.sk). Hou­ses were cons­truc­ted as log cabins, and tho­se facing south were coated with lime. In Upper Šariš, multi-​roof struc­tu­res were used. Crafts­men from eas­tern and sout­he­as­tern coun­tries left the­ir mark on the wooden chur­ches in the regi­on (kul​tur​no​.sk). Bob­bin lace and heads­car­ves were popu­lar in the regi­on. Dan­ces inc­lu­ded com­mand and spin­ning dan­ces, parob­ské čapá­še, bašis­tof­ka, and haj­du­ko­va­nie. Spe­cial­ties inc­lu­ded buck­whe­at pas­ta fil­led with che­e­se, flour-​milk por­rid­ge, and soups made from dried fru­its. For Chris­tmas, bobaľ­ky or kra­čun are pre­pa­red (kul​tur​no​.sk).

By the late 18th cen­tu­ry, the Šariš regi­on was divi­ded into six dis­trict courts: Upper Tory­sa, Midd­le Tory­sa, Lower Tory­sa, Sek­čov, Top­ľian­ky, and Mako­vi­ca (Mario Hudák). In Svid­ník, the Rusyn and Ukrai­nian Fes­ti­vals take pla­ce. Bar­de­jov hosts the Rusyn and Ukrai­nian Song Fes­ti­vals. In Rasla­vi­ce, the Šariš Fes­ti­vals are held (Wiki­pe­dia). The inha­bi­tants of Šariš spe­ak the dis­tinc­ti­ve Šariš dia­lect (slo​va​kia​.tra​vel). Bar­de­jov fea­tu­res the Šariš Muse­um with an icon pain­ting col­lec­ti­on. In Bolia­rov­ce, a func­ti­onal mill has been pre­ser­ved. Svid­ník has a muse­um of Ukrainian-​Rusyn cul­tu­re. Rasla­vi­ce hou­ses the Gal­le­ry of Folk Art (kul​tur​no​.sk).

Шариш утворює вододіл річок Ториса, Топля та Ондава. Історичним центром був Шаришський замок, а з 1647 року ним є Пряшів (saris​.eu​.sk). У русинській мові Шариш відомий як ​“Сярось” (Syaros’) і в українській як ​“Шаріш” (Sha­rish) (Wiki­pe­dia). Назва Шариша, ймовірно, походить від слова ​“Сар” (Sar), яке, за переказами, вживалося для позначення одного зі старослов’янських племен (Mario Hudák). Німецьке заселення мало значущий вплив, особливо в містах Бардейов і Пряшів. Перша валахська колонізація у 14 столітті поширилася переважно в центральних і південних частинах. Північна частина була заселена лише з 16 століття (kul​tur​no​.sk). Цікаво, що цей регіон не був зачеплений турецькими набігами. Після валахської колонізації в 15 столітті до Шариша прийшли русини та українці (Wiki­pe­dia).

Для регіону характерні дерев’яні церкви (saris​.eu​.sk). Центром Верхнього Шариша є Бардейів, а нижнього – Пряшів (Wiki­pe­dia). Мешканці Шариша розмовляють своїм специфічним наріччям (slo​va​kia​.tra​vel). Традиційним засобом забезпечення в регіоні був скотарство, яке визначало життя на півночі. Вовна і ковдра з вовни оброблялися. В інших областях тримали худобу і свиней. Вирощували лля, коноплі, картоплю, гречку, а також фрукти, особливо вишні і абрикоси. У лісах видобували деревину, виготовляли дерев’яне вугілля. В околицях Чергова виготовляли шиндри. В Сухій Долині виготовляли вапно з вапняка. В Пряшові виготовляли зброю та замки, а в Бардейові були відомі виробництвом кошиків. В регіоні існували кілька склярень, а в Боглярці малювали на скло. Дереворізьбарство було значущим ремеслом в області. Пряшів здобув славу як єдиний солодкий резервуар в Словаччині (kul​tur​no​.sk). Домогосподарства будувалися як зруби. У південній частині вони могли бути вапнякові. У Верхньому Шариші використовувалися багатошарові дахи. Майстри з східних та південно-​східних країн залишили свої сліди також на дерев’яних церквах в регіоні (kul​tur​no​.sk).

В регіоні носили паличковану вишивку, популярні були чепці. Танці включали командні і обертові танці, хлопські чапаї, баштовську пісню та гайдамацьку ходу. Традиційні страви включають гречані локшина з сиром, каші з муки та молока та супи з сушених фруктів. На Різдво готують бобалки або крачун (kul​tur​no​.sk). В кінці 18 століття регіон Шариш був розділений на шість судових округів: Верхньоториський, Середньоториський, Нижньоториський, Секчівський, Топлянський і Маковицький (Mario Hudák). У Свідник проводяться Свята русинів і українців. В Бардейові відбуваються свята Русинських і Українських пісень. У Раславицях проходять Шаришські свята (Wiki­pe­dia). Музей Шариша в Бардейові має у своїх експозиціях іконопис. У Боляровцях зберігся функціональний млин. У Свіднику є музей українсько-​русинської культури. У Раславицях є Галерея народного мистецтва (kul​tur​no​.sk).

Nie­kto­ré príspevky

Use Facebook to Comment on this Post

Krajina, Myjava, Polia, Slovenská krajina, TOP, Typ krajiny

Myjava – kopaničiarsky región

skala
Hits: 3737

Myjav­ský regi­ón sa rozp­res­tie­ra na Myjav­skej pahor­ka­ti­ne a v pod­ho­rí Bie­lych Kar­pát. Hra­ni­ca so Záho­rím je zhru­ba v línii obcí Jab­lo­ni­ca, Prietrž, Turá Lúka, Vrbov­ce (frn​dza​li​ca​fest​.sk). Admi­ni­stra­tív­ne myjav­ský regi­ón zahŕňa okre­sy Myja­va a časť okre­su Nové Mes­to nad Váhom (tren​cin​re​gi​on​.sk). Východ úze­mia bol osíd­le­ný už v dobe slo­van­skej, ale kop­co­vi­tej­ší západ sa kolo­ni­zo­val až od 13. sto­ro­čia. V 16. – 17. sto­ro­čí sa regi­ón pod vplyv valas­kej kolo­ni­zá­cie z Kysúc. Vzni­ka­lo kopa­ni­čiar­ske osíd­le­nie. Osa­dy zís­ka­va­li zvy­čaj­ne pome­no­va­nia pod­ľa mien pôvod­ných oby­va­te­ľov. Typic­kou schop­nos­ťou kopa­ni­čia­rov bolo podo­mo­vé obcho­do­va­nie, ces­to­va­nie za sezón­nou prá­cou, ale aj do zámo­ria (frn​dza​li​ca​fest​.sk). Svá­ko Ragan z Bre­zo­vej bol gar­biar Marián Lac­ko (tren​cin​re​gi​on​.sk).

Na Myja­vu sa sťa­ho­va­li v minu­los­ti ľudia aj pre­to, aby sa boli v men­šom nebez­pe­čen­stve napr. pred Tur­ka­mi. V dneš­nej dobe sa Myja­va vyľud­ňu­je, stá­va sa z nej cha­tár­ska oblasť.

The Myja­va regi­on is situ­ated on the Myja­va Hills and in the foot­hills of the Whi­te Car­pat­hians. The bor­der with Záho­rie is rough­ly in the line of the vil­la­ges Jab­lo­ni­ca, Prietrž, Turá Lúka, Vrbov­ce (frn​dza​li​ca​fest​.sk). Admi­ni­stra­ti­ve­ly, the Myja­va regi­on inc­lu­des the dis­tricts of Myja­va and a part of the Nové Mes­to nad Váhom dis­trict (tren​cin​re​gi​on​.sk). The eas­tern part of the ter­ri­to­ry was sett­led in the Sla­vic era, but the more hil­ly west was colo­ni­zed only from the 13th cen­tu­ry onwards. In the 16th – 17th cen­tu­ries, the regi­on came under the influ­en­ce of Wala­chian colo­ni­za­ti­on from Kysu­ce. Hill­si­de sett­le­ments were for­med. The sett­le­ments usu­al­ly acqu­ired names based on the names of the ori­gi­nal inha­bi­tants. A typi­cal skill of the hill­si­de dwel­lers was domes­tic tra­de, sea­so­nal work tra­vel, and even over­se­as tra­vel (frn​dza​li​ca​fest​.sk). Svá­ko Ragan from Bre­zo­vá was a potter, and Marián Lac­ko was a fur­rier (tren​cin​re​gi​on​.sk).

In the past, peop­le moved to Myja­va to be in less dan­ger, for exam­ple, from the Turks. Nowa­da­ys, Myja­va is depo­pu­la­ting, tur­ning into a rec­re­a­ti­onal area.

Nie­kto­ré myjav­ské lokality:

Odka­zy

Use Facebook to Comment on this Post