Krajina, Slovenská krajina, Typ krajiny, Príroda, Tatry, Hory, Hory, Biotopy

Kežmarský štít

skala
Hits: 189

Kežmarský štít je významný vrchol vo Vysokých Tatrách, dosahujúci výšku 2 556 metrov nad morom. Nachádza sa medzi Lomnickým štítom a Huncovským štítom (​kamnahory.sk), cca 16 km od Kežmarku, nad Tatranskými Matliarmi (Wikipedia). Od susedného Lomnického štítu ho oddeľujú Vidlové veže. Severným smerom sa nachádza Dolina Zeleného plesa s Chatou pri Zelenom plese (​kamnahory.sk). Mohutná južná stena Kežmarského štítu, vysoká približne 550 metrov, je vyhľadávaná horolezcami pre rôznorodosť lezeckých ciest (pruzincan.blogspot.com). Prvý známy výstup uskutočnil Dávid Fröhlich s druhmi v júni 1615. V roku 1654 sa uskutočnil ďalší známy výstup, ktorý opísal Daniel Speer vo svojom cestopise „Ungarischer oder Dacianischer Simplicissimus“. Prvý zimný výstup bol zaznamenaný 8. marca 1906 nemeckými horolezcami Günterom Dyhrenfurthom a Alfredom Martinom (​kamnahory.sk). Turistický výstup na Kežmarský štít je možný len v sprievode horského vodcu. Jednou z najbežnejších trás je výstup zo Skalnatého plesa cez Huncovské sedlo. Alternatívne sa dá na Kežmarský štít vystúpiť hrebeňom od Veľkej Svišťovky (tatryportal.sk).

Keďže štít ležal v niekdajšom chotári mesta Kežmarok, dostal pomenovanie podľa neho. Je viacero hypotéz o etymológii názvu Kežmarok. Jedna z nich hovorí, že meno mesta je odvodené z Kevesmark, podľa hunského vodcu Keve, ktorý tu niekde v okolí padol. Iné hypotézy vychádzajú z východo a západogótskeho slova kasen (očariť, nadchnúť). Mark znamená les, alebo horský pasienok. V latinčine sa objavuje názov forum Caseorum (Caseoforum, Caseopolis), ktoré znamenajú trhovisko so syrom, čomu zodpovedá aj neskoršie nemecké meno mesta Käsmark (Wikipedia).

Kežmarský štít is a prominent peak in the High Tatras, reaching an elevation of 2,556 meters above sea level. It is situated between Lomnický štít and Huncovský štít (kamnahory.sk), about 16 km from Kežmarok, above Tatranské Matliare (Wikipedia). It is separated from the neighboring Lomnický štít by the Vidlové veže ridge. To the north lies the Dolina Zeleného plesa (Green Lake Valley) with the mountain chalet Chata pri Zelenom plese (kamnahory.sk). The massive southern face of Kežmarský štít, approximately 550 meters high, is popular among climbers due to the variety of climbing routes (pruzincan.blogspot.com). The first known ascent was made by Dávid Fröhlich and companions in June 1615. Another notable ascent occurred in 1654, described by Daniel Speer in his travelogue „Ungarischer oder Dacianischer Simplicissimus“. The first winter ascent was recorded on March 8, 1906, by German climbers Günter Dyhrenfurth and Alfred Martin (kamnahory.sk). Touristic ascents to Kežmarský štít are allowed only with an authorized mountain guide. One of the most common routes leads from Skalnaté pleso through Huncovské sedlo. Alternatively, the summit can be reached by the ridge route from Veľká Svišťovka (tatryportal.sk).

The peak was named after the nearby historical territory of the town Kežmarok. Several hypotheses exist regarding the etymology of the name Kežmarok. One suggests the town’s name derives from „Kevesmark,“ named after the Hun leader Keve, who supposedly fell in battle somewhere in this vicinity. Other theories link the name to the East and West Gothic word „kasen“ (to enchant, fascinate). „Mark“ signifies forest or mountain pasture. In Latin, the name appears as „forum Caseorum“ (Caseoforum, Caseopolis), meaning „cheese marketplace,“ corresponding to the later German name of the town, „Käsmark“ (Wikipedia).

Kieżmarski Szczyt (słow. Kežmarský štít) jest znaczącym szczytem w Tatrach Wysokich, osiągającym wysokość 2556 metrów nad poziomem morza. Znajduje się pomiędzy Łomnicą (Lomnický štít) a Huncowskim Szczytem (Huncovský štít) (kamnahory.sk), około 16 km od miasta Kieżmark, nad Tatrzańskimi Matlarami (Wikipedia). Od sąsiedniej Łomnicy oddzielają go Widły (Vidlové veže). Na północ rozciąga się Dolina Zielonego Stawu Kieżmarskiego (Dolina Zeleného plesa), gdzie położone jest Schronisko nad Zielonym Stawem (Chata pri Zelenom plese) (kamnahory.sk). Potężna południowa ściana Kieżmarskiego Szczytu o wysokości około 550 metrów cieszy się dużą popularnością wśród wspinaczy ze względu na różnorodność dróg wspinaczkowych (pruzincan.blogspot.com). Pierwszego znanego wejścia dokonali Dávid Fröhlich z towarzyszami w czerwcu 1615 roku. Kolejne znaczące wejście miało miejsce w 1654 roku, a opisał je Daniel Speer w swoim dzienniku podróży „Ungarischer oder Dacianischer Simplicissimus“. Pierwsze zimowe wejście odnotowano 8 marca 1906 roku przez niemieckich wspinaczy Güntera Dyhrenfurtha i Alfreda Martina (kamnahory.sk). Turystyczne wejście na Kieżmarski Szczyt jest możliwe jedynie z przewodnikiem wysokogórskim. Jedną z najpopularniejszych tras jest podejście znad Łomnickiego Stawu (Skalnaté pleso) przez Huncowską Przełęcz (Huncovské sedlo). Alternatywnie można wejść na szczyt granią od Wielkiej Świstówki (Veľká Svišťovka) (tatryportal.sk).

Ponieważ szczyt leżał w dawnym obszarze miejskim Kieżmarku, otrzymał nazwę od tego miasta. Istnieje kilka hipotez dotyczących etymologii nazwy Kieżmark (Kežmarok). Według jednej z nich nazwa pochodzi od „Kevesmark”, od imienia przywódcy Hunów Keve, który rzekomo poległ gdzieś w okolicy. Inne hipotezy opierają się na wschodnio- i zachodniogockim słowie „kasen” (zachwycać, oczarować). „Mark” oznacza las lub pastwisko górskie. Po łacinie pojawia się również nazwa „forum Caseorum” (Caseoforum, Caseopolis), co oznacza „targ serów”, co odpowiada późniejszej niemieckiej nazwie miasta „Käsmark” (Wikipedia).

Odkazy

kezmarsky-stit 48497

Krajina, Slovenská krajina, Typ krajiny, Príroda, Tatry, Hory, Hory, Biotopy

Gerlachovský štít

skala
Hits: 162

Gerlachovský štít – Gerlach, je najvyšším vrchom Vysokých Tatier, Slovenska a celého karpatského oblúka. Dosahuje nadmorskú výšku 2 654,4 metra (​en.wikipedia.org). Nachádza v južnej časti hlavného hrebeňa, na juhovýchodnom výbežku. Na západ od Gerlachu sa rozprestiera Batizovská dolina a na východ Velická dolina (de.wikipedia.org). Masív Gerlachu má charakteristický pyramídový tvar, zvýraznený veľkým karom, známym ako Gerlachovský kotol (de.wikipedia.org). Z geologického hľadiska patrí Gerlachovský štít k najstarším tatranským masívom. Je budovaný prevažne žulou (granitom), ktorá tvorí pevné jadro Vysokých Tatier​. Celý masív vznikol počas alpínskeho vrásnenia počas treťohôr (sk.wikipedia.org). Strmé steny spadajú do susedných dolín, na západe do Batizovskej doliny a na východe do Velickej doliny, kde ležia morény a plesá vytvorené ustupujúcimi ľadovcami​ (sk.wikipedia.org).

Klíma na Gerlachovskom štíte je prísne vysokohorská. Teploty sú nízke počas celého roka (old.gymzv.sk). Väčšinu roka pokrýva vrcholový masív snehová pokrývka a aj v lete sa môže objaviť sneženie či ľadová námraza. Letné dni bývajú chladné, počas najteplejších popoludní v júli dosahuje teplota okolo 5 °C​ (en.wikipedia.org).  Vrcholové partie Gerlachovského štítu sú skalnaté a chudobné na vegetáciu – vo veľkých nadmorských výškach prežívajú už len lišajníky a niekoľko odolných druhov rastlín v štrbinách skál. Nižšie, na úbočiach a v priľahlých dolinách, však nájdeme pestré vysokohorské spoločenstvá. Hranica lesa siaha približne do 1500 m nad morom, nad ňou nasleduje pásmo kosodreviny a alpínskych tráv. Typické sú husté porasty kosodreviny (borovica horská) a medzi kvetenou vzácny plesnivec alpínsky či rôzne horce a lomikameň​. V skalách a sutiach pod Gerlachom rastie napríklad endemický horec tatranský – Gentiana altaica subsp. tatrae a starček tatranský. Zo živočíchov žijú v tejto oblasti kamzík vrchovský tatranský a kolónie svišťov tatranských. V lesnatých častiach podhoria možno natrafiť aj na medveďa hnedého či rysa ostrovida. Z vtákov tu hniezdi orol skalný a pravidelne sa vyskytuje aj sokol sťahovavý či vysokohorské druhy ako vrchárka smreková a labuť veľká​ (sk.wikipedia.org). Gerlachovský štít sa nachádza v srdci Tatranského národného parku – TANAP-u. Ide o územie s najvyšším stupňom ochrany prírody – vrcholové oblasti patria do bezzásahovej zóny, kde sa zachovávajú prírodné procesy bez priameho zásahu človeka. Celé územie TANAP-u (vrátane Gerlachovského štítu) je zároveň od roku 1993 súčasťou Biosférickej rezervácie UNESCO Tatry​ (sk.wikipedia.org).

Názov „Gerlachovský štít“ je odvodený od neďalekej obce Gerlachov. Historické názvy: Kösselberg, Franz-Joseph-Spitze, Štít legionárov, Stalinov štít. V roku 1959 bol vrchu navrátený pôvodný názov Gerlachovský štít, ktorý sa používa dodnes (​en.wikipedia.org). V 18. a na začiatku 19. storočia nebol Gerlachovský štít považovaný za najvyšší vrchol Tatier. Tento titul bol pripisovaný vrcholom ako Kriváň, Lomnický štít alebo Ľadový štít. Až v roku 1838 lesník Ľudovít Greiner určil Gerlachovský štít ako najvyšší vrchol Tatier, čo bolo potvrdené rakúskou armádou v roku 1868 ​(it.wikipedia.org). Prvý doložený výstup na vrchol uskutočnil v roku 1834 Ján Still z obce Nová Lesná (​en.wikipedia.org).

Dnes nie je výstup na Gerlachovský štít značený turistickým chodníkom a je povolený len v sprievode certifikovaného horského vodcu. Najčastejšia výstupová trasa vedie od horského hotela Sliezsky dom cez Velickú próbu na vrchol a zostupuje sa cez Batizovskú próbu do Batizovskej doliny. Obe trasy majú obťažnosť I podľa UIAA. Alternatívne, náročnejšie trasy zahŕňajú Tatarkovu próbu a Martinský hrebeň (Martinka), s obťažnosťou II–III podľa UIAA (de.wikipedia.org).

Gerlachovský štít (Gerlach Peak) is the highest peak of the High Tatras, Slovakia, and the entire Carpathian mountain range, reaching an elevation of 2,654.4 meters above sea level. Geographically, it is situated within the High Tatras massif in northeastern Slovakia, on the territory of the Tatra National Park (TANAP). The peak lies between two significant valleys: Batizovská dolina to the west and Velická dolina to the east. Gerlachovský štít features a distinctive pyramid shape, accentuated by a large cirque known as Gerlachovský kotol. Geologically, Gerlach is among the oldest massifs in the Tatras, predominantly composed of granite, shaped during the Alpine orogeny period. Its steep walls descend dramatically into adjacent valleys, where moraines and glacial lakes formed by retreating glaciers can still be seen today.

The climate at Gerlachovský štít is strictly alpine, characterized by low temperatures year-round. Even summer days can be cold, with peak afternoon temperatures around 5 °C in July. Snowfall and ice formation can occur at any time of year. Vegetation near the summit is sparse and rocky, limited primarily to lichens. However, diverse alpine communities flourish at lower altitudes, including dense growths of dwarf pine (mountain pine), alpine grasses, and endemic species such as the Tatra gentian (Gentiana altaica subsp. tatrae) and Tatra groundsel. Wildlife typical for this region includes the endemic Tatra chamois and colonies of alpine marmots. In lower forested regions, brown bears, lynxes, golden eagles, peregrine falcons, and alpine bird species are found. Gerlachovský štít lies at the heart of the Tatra National Park (TANAP), an area under the strictest level of environmental protection, designated as a no-intervention zone. Since 1993, this region has also been part of the UNESCO Biosphere Reserve Tatry.

The mountain’s name derives from the nearby village of Gerlachov. Historically, it has held various names such as Kösselberg, Franz-Joseph-Spitze, Legionnaires‘ Peak, and Stalin’s Peak. Until the mid-19th century, Gerlachovský štít was not recognized as the highest peak in the Tatras; this title was mistakenly attributed to peaks such as Kriváň, Lomnický štít, or Ľadový štít. In 1838, forester Ludwig Greiner definitively established Gerlachovský štít as the highest Tatra summit. The first confirmed ascent was made in 1834 by Ján Still from Nová Lesná.

Today, Gerlachovský štít does not have marked hiking trails and can only be ascended with a certified mountain guide. The most common ascent route starts from Sliezsky dom mountain hotel through Velická próba. More challenging climbing routes include Tatarkova próba and Martin Ridge (Martinka), rated II–III by UIAA standards.

Gerlach (słow. Gerlachovský štít) jest najwyższym szczytem Tatr Wysokich, Słowacji oraz całych Karpat. Jego wysokość wynosi 2654,4 m n.p.m. Położony jest w południowej części głównej grani Tatr, pomiędzy dwiema ważnymi dolinami: Doliną Batyżowiecką na zachodzie i Doliną Wielicką na wschodzie, w granicach Tatrzańskiego Parku Narodowego (TANAP). Gerlach ma charakterystyczny kształt piramidy, uwydatniony przez duży kocioł lodowcowy, znany jako Kocioł Gerlachowski. Geologicznie masyw Gerlachu należy do najstarszych masywów tatrzańskich, zbudowany jest głównie z granitu, tworzącego twarde jądro Tatr Wysokich. Jego kształt powstał podczas alpejskich ruchów górotwórczych w trzeciorzędzie. Strome ściany opadają ku sąsiednim dolinom, gdzie znajdują się moreny i jeziora polodowcowe.

Klimat na Gerlachu jest typowo alpejski, z niskimi temperaturami przez cały rok. Nawet latem dni są chłodne – w lipcu temperatury w najcieplejsze popołudnia osiągają około 5°C. Śnieg i oblodzenie mogą wystąpić o każdej porze roku. Wierzchołek Gerlachu jest skalisty, ubogi w roślinność, ograniczoną głównie do porostów i kilku odpornych gatunków roślin w szczelinach skalnych. Na niższych zboczach i w sąsiednich dolinach występują bogate zbiorowiska wysokogórskie. Granica lasu sięga około 1500 m n.p.m., powyżej rośnie kosodrzewina oraz trawy alpejskie. Charakterystyczna jest kosodrzewina (sosna górska), a także rzadki szarotka alpejska oraz różne gatunki goryczek i skalnic. W okolicznych skałach rośnie endemiczny goryczka tatrzańska oraz starzec tatrzański. Z fauny spotkać można kozicę tatrzańską i kolonie świstaków tatrzańskich. W niższych partiach leśnych żyją niedźwiedź brunatny, ryś euroazjatycki, orzeł przedni, sokół wędrowny oraz wysokogórskie gatunki ptaków.

Gerlach znajduje się w sercu Tatrzańskiego Parku Narodowego, w strefie ochrony ścisłej, gdzie obowiązuje zakaz ingerencji człowieka. Teren ten objęty jest ochroną jako Rezerwat Biosfery UNESCO. Historycznie szczyt nosił różne nazwy, takie jak Kösselberg, Franz-Joseph-Spitze, Štít legionárov, Stalinov štít. Do połowy XIX wieku nie uznawano go za najwyższy szczyt Tatr, przypisując to miano szczytom takim jak Krywań, Łomnica czy Lodowy Szczyt. Dopiero w roku 1838 leśnik Ľudovít Greiner wykazał, że najwyższym szczytem jest Gerlach, co potwierdzono w 1868 roku.

Obecnie Gerlach nie posiada oznakowanych szlaków turystycznych, a wejście na szczyt możliwe jest wyłącznie w towarzystwie licencjonowanego przewodnika. Najczęściej używana trasa prowadzi od hotelu górskiego Śląski Dom przez Wielicką Próbę. Trudniejsze drogi wspinaczkowe, takie jak Próba Tatarki lub Grzbiet Martina (Martinka), mają trudność od II do III w skali UIAA.

Odkazy

,
gerlachovsky-stit 95478

Krajina, Slovenská krajina, Príroda, Tatry, Hory, Biotopy

Kriváň

skala
Hits: 4282

O Kriváni sa spieva dokonca v ľudových piesňach. Z tohto pohľadu je to historicky najznámejší vrch vo Vysokých Tatrách. Dovolím si tvrdiť, že už iba Kráľova hoľa je kopec popri Kriváni, ktorý je symbolom Slovenska. Čnie sa do nadmorskej výšky 2494.7 metrov (Wikipedia). Nachádza sa v západnej časti Vysokých Tatier (Wikipedia). Vedú naň dve trasy, z Troch Studničiek a z Jamského plesa. Podľa povesti Kriváň skrivila nebeská dopravná nehoda. Do vrchu zavadil krídlom anjel, ktorého vyslal Boh v siedmy deň stvorenia sveta, aby rozhodil za vrece prírodných krás. Pri tom sa mu roztrhlo vrece, a preto sa Tatrám dostalo viac prírodných krás, ako iným kútom sveta (spravnavec.sk). Na južných a juhozápadných svahoch sa medzi 15 – 18. storočím prevádzkovala banská činnosť (zoznam.sk). Od roku 1861 sa vytvorila tradícia národných výstupov na Kriváň (spravnavec.sk). Prvá písomná zmienka o Kriváni pochádza z roku 1639, kde bol uvedený ako „Kriwan“. Prvé zaznamenané výstupy na Kriváň sa datujú do 18. storočia. V roku 1773 uskutočnil evanjelický farár Andreas Jonas Czirbes zo Spišskej Novej Vsi prvý známy výstup na vrchol (Wikipedia). V 19. storočí sa Kriváň stal symbolom slovenského národného obrodenia. V roku 1841 na jeho vrchol vystúpil Ľudovít Štúr spolu s Michalom Miloslavom Hodžom a Gašparom Fejérpatakym-Belopotockým. Od roku 1955 sa každoročne organizuje Národný výstup na Kriváň, ktorý pripomína tieto historické udalosti a zdôrazňuje význam hory v slovenskej kultúre. Kriváň sa nachádza v Tatranskom národnom parku (TANAP) a je domovom rôznorodej flóry a fauny. Počas výstupu môžu turisti vidieť vzácne druhy rastlín, ako sú plesnivec alpínsky či horec, a stretnúť sa s tatranskými kamzíkmi alebo svišťami. Kriváň sa často objavuje v slovenskej literatúre, hudbe a výtvarnom umení. Jeho silueta je súčasťou štátneho znaku Slovenska a bola vybraná ako motív na slovenských eurominciach. Mnohé básne a piesne oslavujú jeho krásu a význam pre slovenský národ (slovakia.travel).

Kriváň is even sung about in folk songs. From this perspective, it is historically the most famous peak in the High Tatras. I dare to say that only Kráľova hoľa rivals Kriváň as a symbol of Slovakia. It rises to an altitude of 2,494.7 meters (Wikipedia). It is located in the western part of the High Tatras (Wikipedia). Two routes lead to its summit, from Tri Studničky and from Jamské Pleso. According to legend, Kriváň’s crooked shape was caused by a celestial accident. An angel, sent by God on the seventh day of creation to scatter natural beauty, struck the mountain with his wing. During this, the bag of beauty tore, granting the Tatras more natural beauty than any other corner of the world (spravnavec.sk). On its southern and southwestern slopes, mining activity was conducted between the 15th and 18th centuries (zoznam.sk). Since 1861, a tradition of national ascents to Kriváň has been established (spravnavec.sk).

The first written mention of Kriváň dates back to 1639, where it was referred to as „Kriwan.“ The earliest recorded ascents to Kriváň date to the 18th century. In 1773, the evangelical pastor Andreas Jonas Czirbes from Spišská Nová Ves made the first known ascent to the summit (Wikipedia). In the 19th century, Kriváň became a symbol of the Slovak national revival. In 1841, Ľudovít Štúr, together with Michal Miloslav Hodža and Gašpar Fejérpataky-Belopotocký, climbed its peak. Since 1955, the National Ascent to Kriváň has been held annually, commemorating these historical events and emphasizing the mountain’s importance in Slovak culture.

Kriváň is located in the Tatra National Park (TANAP) and is home to diverse flora and fauna. During the climb, tourists can see rare plant species such as the alpine edelweiss and gentian, and encounter Tatra chamois or marmots. Kriváň often appears in Slovak literature, music, and visual arts. Its silhouette is part of Slovakia’s national emblem and was chosen as the motif on Slovak euro coins. Many poems and songs celebrate its beauty and significance to the Slovak nation (slovakia.travel).

O Krivániu śpiewa się nawet w pieśniach ludowych. Z tego punktu widzenia jest to historycznie najbardziej znany szczyt w Wysokich Tatrach. Ośmielam się twierdzić, że tylko Kráľova hoľa rywalizuje z Krivániem jako symbol Słowacji. Wznosi się na wysokość 2494,7 metrów (Wikipedia). Znajduje się w zachodniej części Wysokich Tatr (Wikipedia). Na szczyt prowadzą dwie trasy: z Tri Studničky i z Jamské Pleso. Według legendy, Kriváň został zniekształcony przez niebiański wypadek. Anioł, wysłany przez Boga w siódmym dniu stworzenia, aby rozrzucić naturalne piękno, uderzył skrzydłem w górę. Przy tym worek z pięknem rozerwał się, co sprawiło, że Tatry otrzymały więcej piękna niż inne zakątki świata (spravnavec.sk). Na południowych i południowo-zachodnich stokach prowadzono działalność górniczą między XV a XVIII wiekiem (zoznam.sk). Od 1861 roku ustanowiono tradycję narodowych wejść na Kriváň (spravnavec.sk).

Pierwsza pisemna wzmianka o Krivániu pochodzi z 1639 roku, gdzie został określony jako „Kriwan“. Najwcześniejsze odnotowane wejścia na Kriváň datuje się na XVIII wiek. W 1773 roku pastor ewangelicki Andreas Jonas Czirbes ze Spišskej Novej Vsi dokonał pierwszego znanego wejścia na szczyt (Wikipedia). W XIX wieku Kriváň stał się symbolem słowackiego odrodzenia narodowego. W 1841 roku na jego szczyt wspięli się Ľudovít Štúr, Michal Miloslav Hodža i Gašpar Fejérpataky-Belopotocký. Od 1955 roku co roku organizowane jest Narodowe Wejście na Kriváň, które upamiętnia te wydarzenia historyczne i podkreśla znaczenie góry w słowackiej kulturze.

Kriváň znajduje się w Tatrzańskim Parku Narodowym (TANAP) i jest domem dla różnorodnej flory i fauny. Podczas wspinaczki turyści mogą zobaczyć rzadkie gatunki roślin, takie jak szarotka alpejska czy goryczka, oraz spotkać kozice tatrzańskie lub świstaki. Kriváň często pojawia się w słowackiej literaturze, muzyce i sztukach wizualnych. Jego sylwetka jest częścią godła narodowego Słowacji i została wybrana jako motyw na słowackich monetach euro. Wiele wierszy i pieśni wychwala jego piękno i znaczenie dla narodu słowackiego (slovakia.travel).

Odkazy

TOP

Všetky

, , ,
krivan 124364

Krajina, Slovenská krajina, Príroda, Tatry, Biotopy

Štrbské Pleso

skala
Hits: 7293

Štrbské pleso je jednou z najznámejších lokalít Slovenska. Je skutočne krásne, napokon podľa fotografií nižšie so urobte názor sami. Tesne pred samotným Štrbským plesom sa nachádzajú Jazierka lásky. Zo Štrbského plesa je vidno podľa Informačnej tabule: Malý Kriváň, Kriváň, Sedielkovú kopu, Krátku vežu, Ostrú vežu, Furkotskú dolinu, Ostrú, Predné Solisko, Štrbskú vežičku, Štrbský štít, Mlynickú dolinu, Hlinskú vežu, Satan, Prednú Baštu, Malú Baštu, Patriu, Žabiu vežu, Žabí kôň, Mengusovskú dolinu, Kôpky, Český štít, Vysokú, Dračí štít, Ošarpance, Gánek, Zlomiskovú vežu, Rumanov štít, Zlobivú, Ostrvu, Tupú, Končistú, hrebeň Gerlachovského štítu.

Štrbské pleso, ležiace vo výške 1320 metrov nad morom, je jediné jazero vo Vysokých Tatrách, ktoré bolo rozšírené umelo. Pred zaplavením sa tu nachádzalo rašelinisko, tzv. Nakládske mozgrovisko, s malým jazierkom uprostred. Malo asi 40 metrov v priemere a jeho maximálna hĺbka bola 8 metrov. Nová podoba vznikla v roku 1900 popri výstavbe horela Móry, ktorý stál na mieste hotela Baník. Ku Nákladskemu mozgrovisku bol presmerovaný potok Štrbská Mlynica a zahradili dovtedajší odtok. Následkom toho stúpla voda o dva metre a zaliala takmer celé rašelinisko. V súčasnosti má Štrbské pleso 2,12 ha a dosahuje maximálnu hĺbku 10 metrov. Rašelinová vrstva sa po krátkom čase začala odlupovať od dna a stúpala ku hladine. Vytvárala ostrovčeky, ktoré sa zachovali dodnes. Spočiatku boli tieto ostrovčeky odstraňované a zaťažované kameňmi. Neskôr sa odstraňovali už len kusy rašeliny, ktoré doplavilo k výtoku. Plávajúca, často až štvormetrová vrstva rašeliny vytvára pod hladinou jedinečnú scenériu s množstvom previsov a dier. Vo vodách Štrbského plesa žije jediný stály obyvateľ – pstruh potočný (Informačná tabuľa).

Tatranská osada Štrbské pleso je administratívne mestskou časťou mesta Vysoké Tatry. Leží vo výške 1335 metrov nad morom. Má okolo 350 obyvateľov. V roku 1872 tu štrbský zemepán Jozef Szentiványi postavil zrubovú chatku a tým dal základ vzniku osady. Už v roku 1885 bol formujúcej sa osade priznaný charakter a vypracovaný štatút kúpeľov. V roku 1935 sa tu konali lyžiarske majstrovstvá sveta v severských disciplínach a potom aj v roku 1970, čo bolo impulzom pre búrlivú prestavbu, v ktorej pribudli hotely FIS, Panoráma a neskôr Patria. Vyrástol Športový areál FIS, bola obnovená medzičasom zrušená ozubnicová železnica. Vyrástol liečebný dom Helios. Osada sa stala najvýznamnejším a najnavštevovanejším centrom turizmu vo Vysokých Tatrách (vysoke-tatry.info).

Štrbské pleso is one of the most famous sites in Slovakia. It is truly beautiful, and as you can see from the photos below, you can judge for yourself. Just before Štrbské pleso itself, there are the Jazierka lásky (Lakes of Love). From Štrbské pleso, according to the Information Board, you can see: Malý Kriváň, Kriváň, Sedielková kopa, Krátká veža, Ostrá veža, Furkotská dolina, Ostrá, Predné Solisko, Štrbská vežička, Štrbský štít, Mlynická dolina, Hlinská veža, Satan, Predná Bašta, Malá Bašta, Patria, Žabia veža, Žabí kôň, Mengusovská dolina, Kôpky, Český štít, Vysoká, Dračí štít, Ošarpanec, Gánek, Zlomisková veža, Rumanov štít, Zlobivá, Ostrva, Tupá, Končistá, and the ridge of Gerlachovský štít.

Located at an altitude of 1320 meters above sea level, Štrbské pleso is the only lake in the High Tatras that was artificially expanded. Before the flooding, there was a peat bog here, known as the Nakládsko moss bed, with a small lake in the middle. It was about 40 meters in diameter and its maximum depth was 8 meters. The new form was created in 1900 during the construction of the Móry villa, which stood in place of the Baník Hotel. The Štrbská Mlynica stream was diverted to the Nakládsko moss bed, and the former outlet was dammed. As a result, the water level rose by two meters and flooded almost the entire peat bog. Currently, Štrbské pleso covers an area of 2.12 hectares and reaches a maximum depth of 10 meters. The layer of peat soon began to peel off from the bottom and rise to the surface. It created islands, which have been preserved to this day. Initially, these islands were removed and weighted down with stones. Later, only pieces of peat that floated to the outlet were removed. The floating layer of peat, often up to four meters thick, creates a unique underwater scenery with many overhangs and holes. The only permanent inhabitant of Štrbské pleso’s waters is the brown trout (Information Board).

The Tatranská settlement of Štrbské pleso is an administrative part of the town of Vysoké Tatry. It is located at an altitude of 1335 meters above sea level and has about 350 inhabitants. In 1872, the Štrba landowner Jozef Szentiványi built a log cabin here, laying the foundation for the establishment of the settlement. Already in 1885, the emerging settlement was granted the status of a spa town and a statute for the spa was drafted. In 1935, the World Ski Championships in Nordic disciplines were held here, followed by another event in 1970, which prompted a lively transformation that saw the construction of the FIS, Panoráma, and later Patria hotels. The FIS Sports Complex was built, and the cog railway, which had been discontinued in the meantime, was restored. The Helios sanatorium was built. The settlement became the most significant and visited tourism center in the High Tatras (vysoke-tatry.info).

Štrbské pleso to jedno z najbardziej znanych miejsc na Słowacji. Jest naprawdę piękne, a jak można zobaczyć na zdjęciach poniżej, można samemu ocenić. Bezpośrednio przed samym Štrbské pleso znajdują się Jazierka lásky (Stawy Miłości). Z Štrbské pleso, zgodnie z tablicą informacyjną, można zobaczyć: Malý Kriváň, Kriváň, Sedielkovú kopu, Krátką wieżę, Ostrą wieżę, Furkotską dolinę, Ostrą, Predné Solisko, Štrbskú wieżyczkę, Štrbský szczyt, Mlynickú dolinę, Hlinskú wieżę, Satana, Prednú Baštę, Malú Baštę, Patrię, Žabiu wieżę, Žabí konik, Mengusovskú dolinę, Kôpky, Český szczyt, Vysokú, Dračí szczyt, Ošarpance, Gánek, Zlomiskovú wieżę, Rumanov szczyt, Zlobivú, Ostrvu, Tupą, Končistą, grzbiet Gerlachovskiego szczytu.

Położone na wysokości 1320 metrów nad poziomem morza Štrbské pleso jest jedynym jeziorem w Wysokich Tatrach, które zostało sztucznie powiększone. Przed zalaniem teren ten był torfowiskiem, znanym jako Nakládske mozgrovisko, z małym jeziorem pośrodku. Miał on około 40 metrów średnicy i maksymalną głębokość wynoszącą 8 metrów. Nowa forma została stworzona w 1900 roku podczas budowy willi Móry, która stała w miejscu hotelu Baník. Strumień Štrbská Mlynica został skierowany do Nakládske mozgrovisko, a dawne ujście zostało tam zatamowane. W rezultacie poziom wody podniósł się o dwa metry i zatopił niemal całe torfowisko. Obecnie Štrbské pleso zajmuje obszar 2,12 hektara i osiąga maksymalną głębokość 10 metrów. Warstwa torfu szybko zaczęła odchodzić od dna i unosić się ku powierzchni. Stworzyła ona wyspy, które zachowały się do dziś. Początkowo te wyspy były usuwane i obciążane kamieniami. Później usuwano już tylko kawałki torfu, które pływały do ujścia. Pływająca, często nawet czterometrowa warstwa torfu tworzy pod wodą unikalny krajobraz z licznymi występami i dziurami. Jedynym stałym mieszkańcem wód Štrbské pleso jest pstrąg potokowy (Tablica informacyjna).

Osada Tatranská Štrbské pleso jest administracyjną częścią miasta Vysoké Tatry. Położona jest na wysokości 1335 metrów nad poziomem morza i liczy około 350 mieszkańców. W 1872 roku ziemianin ze Štrby Jozef Szentiványi zbudował tu chatę z bali, dając tym samym początek osadzie. Już w 1885 roku powstająca osada otrzymała status uzdrowiska, a dla uzdrowiska opracowano statut. W 1935 roku odbyły się tu Mistrzostwa Świata w Narciarstwie w Dyscyplinach Nordyckich, a następnie kolejne wydarzenie w 1970 roku, co spowodowało burzliwą przebudowę, w której powstały hotele FIS, Panoráma, a później Patria. Zbudowano Kompleks Sportowy FIS, przywrócono po pewnym czasie zlikwidowaną kolejkę zębatą. Powstała również nowa budowla Helios. Osada stała się najważniejszym i najczęściej odwiedzanym ośrodkiem turystycznym w Wysokich Tatrach (vysoke-tatry.info).

Štrbské pleso ist eine der bekanntesten Orte in der Slowakei. Es ist wirklich schön, und schließlich können Sie sich anhand der unten stehenden Fotos selbst ein Urteil bilden. Direkt vor dem Štrbské pleso befinden sich die Jazierka lásky (Liebesweiher). Von Štrbské pleso aus können Sie laut Informationstafel folgendes sehen: Malý Kriváň, Kriváň, Sedielková kopa, Krátká veža, Ostrá veža, Furkotská dolina, Ostrá, Predné Solisko, Štrbskú vežičku, Štrbský štít, Mlynickú dolinu, Hlinskú vežu, Satan, Prednú Baštu, Malú Baštu, Patriu, Žabiu vežu, Žabí kôň, Mengusovskú dolinu, Kôpky, Český štít, Vysokú, Dračí štít, Ošarpance, Gánek, Zlomiskovú vežu, Rumanov štít, Zlobivú, Ostrvu, Tupú, Končistú, den Grat des Gerlachovský štít.

Štrbské pleso, das sich in einer Höhe von 1320 Metern über dem Meeresspiegel befindet, ist der einzige See in den Hohen Tatra, der künstlich erweitert wurde. Vor der Überflutung befand sich hier ein Moor, das sogenannte Nakládske mozgrovisko, mit einem kleinen See in der Mitte. Es hatte etwa 40 Meter im Durchmesser und seine maximale Tiefe betrug 8 Meter. Die neue Form entstand im Jahr 1900 während des Baus der Villa Móry, die sich an der Stelle des Hotels Baník befand. Der Štrbská Mlynica Bach wurde zum Nakládske mozgrovisko umgeleitet und der bisherige Abfluss wurde verschlossen. Infolgedessen stieg das Wasser um zwei Meter an und überflutete fast das gesamte Moor. Heute hat Štrbské pleso eine Fläche von 2,12 Hektar und erreicht eine maximale Tiefe von 10 Metern. Die Torfschicht begann nach kurzer Zeit vom Boden abzublättern und stieg zum Wasserstand auf. Es bildeten sich Inseln, die bis heute erhalten sind. Zunächst wurden diese Inseln entfernt und mit Steinen belastet. Später wurden nur noch Torfreste entfernt, die zum Auslauf trieben. Die schwimmende, oft bis zu vier Meter dicke Torfschicht schafft unter Wasser eine einzigartige Kulisse mit vielen Überhängen und Löchern. Im Wasser von Štrbské pleso lebt nur ein ständiger Bewohner – die Bachforelle (Informationstafel).

Die Tatra-Siedlung Štrbské pleso ist ein administrativer Stadtteil der Stadt Vysoké Tatry. Sie liegt auf einer Höhe von 1335 Metern über dem Meeresspiegel und hat etwa 350 Einwohner. Im Jahr 1872 errichtete der Besitzer von Štrba, Jozef Szentiványi, eine Blockhütte und legte damit den Grundstein für die Siedlung. Bereits 1885 erhielt die sich formierende Siedlung einen charakteristischen Status und ein Badekurstatut wurde erstellt. Im Jahr 1935 fanden hier die Weltmeisterschaften im Nordischen Skisport statt, und später im Jahr 1970, was einen Impuls für einen turbulenten Umbau gab, bei dem die Hotels FIS, Panoráma und später Patria hinzukamen. Der Sportkomplex FIS wurde errichtet, die zwischenzeitlich stillgelegte Zahnradbahn wurde wieder in Betrieb genommen. Das Sanatorium Helios wurde errichtet. Die Siedlung wurde zum bedeutendsten und meistbesuchten Tourismuszentrum in den Hohen Tatra (vysoke-tatry.info).

Štrbské pleso a Szlovákia egyik legismertebb helyszíne. Valóban gyönyörű, és végül is az alábbi fényképek alapján mindenki maga dönthet róla. Magának a Štrbské plesónak a közelében találhatóak a „Jazierka lásky“ (Szerelmi tók). A Štrbské plesóról az Információs tábla alapján a következőket lehet látni: Kis Kriván, Kriván, Sedielková kupa, Rövid torony, Hegyi torony, Furkotská-völgy, Hegyi torony, Első Solisko, Štrbskú kis torony, Štrbský štít, Mlynická-völgy, Hlinská torony, Sátán, Első bástya, Kis bástya, Patria, Békatorony, Békakő, Mengusovská-völgy, Kôpky, Cseh-torony, Magas, Sárkány-torony, Ošarpance, Gánek, Zlomisková torony, Rumanov štít, Zlobivá, Ostrom, Bunkó, Hidas, a Gerlachovský štít hegycsúcsa.

A 1320 méteres tengerszint feletti magasságban fekvő Štrbské pleso a Magas-Tátrákban az egyetlen mesterségesen kibővített tó. Az árvíz előtt egy mocsárral találkozhattunk itt, a Nakládske mozgrovisko-val, egy kis tó közepén. Ez körülbelül 40 méter átmérőjű volt, és maximális mélysége 8 méter volt. Az új forma 1900-ban jött létre a Móry villa építése során, amely a Baník szálloda helyén állt. A Štrbská Mlynica-patakot a Nakládske mozgrovisko-hoz irányították át, és lezárták a korábbi lefolyást. Ennek eredményeként a víz két méterrel emelkedett, és majdnem teljesen elárasztotta a mocsarat. Jelenleg a Štrbské pleso 2,12 hektáros területű és legnagyobb mélysége 10 méter. A tőzegláp rétege rövid idő után elkezdett lehullni az aljáról, és a vízszint felé emelkedni. Számos szigetet hoztak létre, amelyek még ma is fennmaradtak. Először ezeket a szigeteket eltávolították és kövekkel terhelték. Később már csak a tőzegdarabokat távolították el, amelyek a kifolyóhoz sodródtak. A lebegő, gyakran akár négy méter vastag tőzegláp egyedülálló látványt nyújt a víz alatt, sok előugrás és lyukkal. A Štrbské pleso vizeiben csak egy állandó lakó él – a patak pisztráng (Információs tábla).

A Sztrbské pleso Tátra-település a Vysoke Tatry város egyik adminisztratív része. 1335 méteres tengerszint feletti magasságban fekszik és körülbelül 350 lakosa van. 1872-ben Jozef Szentiványi sztrbai földesúr egy favázas kunyhót épített, ezzel alapozta meg a település létrejöttét. Már 1885-ben egyre inkább kialakuló településnek elismert státuszt adtak, és fürdőkút-státusztervet dolgoztak ki. 1935-ben itt rendezték meg a síelő-világbajnokságot az északi diszciplínákban, majd 1970-ben ismét, ami lendületet adott egy viharos átépítésnek, amely során hozzáadták a FIS, Panoráma és később a Patria szállodákat. Létrejött a FIS Sportkomplexum, újjáépítették a korábban megszüntetett fogaskerekű vasutat. Létrejött a Helios gyógyközpont. A település a legjelentősebb és leglátogatottabb turisztikai központtá vált a Magas-Tátrákban (vysoke-tatry.info).

Odkazy

TOP

Panorámy na Štrbskom plese

Zima na Štrbskom plese

Skaly na Štrbskom plese

Drevá na Štrbskom plese

Odrazy na Štrbskom plese

Ostatná krajina na Štrbskom plese

Ostatná príroda na Štrbskom plese

Ostatné

, ,
strbske-pleso 502734

Krajina, Slovenská krajina, Príroda, Tatry, TOP, Hory, Biotopy

Vysoké Tatry

skala
Hits: 5914

Vysoké Tatry sú asi najväčšou pýchou Slovenska. V každom prípade sú najvyšším pohorím Slovenska. Sú to zrejme najmenšie veľhory na svete a tento unikát je vhodné využiť (Peter Kaclík). Rozloha Tatranského národného parku – TANAP-u, zriadeného na území Tatier v roku 1949, je 738 km2. Žije tu viac ako 1 300 druhov fauny a flóry. S poľským Tatrzańskim Parkom Narodowym je TANAP súčasťou biosférických rezervácií UNESCO (tanap.org). Hrebeň Vysokých Tatier je dlhý len 26 km (vysoketatry.org), jeho maximálna šírka je 17 km (Wikipedia). Najvyšším vrchom Vysokých Tatier a celého Slovenska je Gerlachovský štít s nadmorskou výškou 2 655 metrov nad morom (vysoketatry.org). Z 35 dolín sú najznámejšie Kôprová, Furkotská, Mlynická, Mengusovská, Batizovská, Velická, Veľká a Malá Studená, Bielovodská, Javorová dolina, Dolina Kežmarskej Bielej vody. Vo Vysokých Tatrách sa nachádza 120 plies, napr. Štrbské pleso, Veľké Hincovo pleso, Popradské pleso, Morské oko, Wielki Staw Polski. Sneh sa tu udrží 200 – 250 dní v roku, na niektorých tienistých stráňach sa netopí vôbec, ročný úhrn zrážok tu dosahuje okolo 1 600 mm (Wikipedia). Geologicky sú jadrových pohorím, jadro Tatier vznikalo v prvohorách, v karbóne pred 210 miliónmi rokov (Janák, Plašienka, Petrík). Na reliéf mali hlavný vplyv alpínske ľadovce, ktoré v ľadových dobách dosahovali na severných stranách až 14 km (Wikipedia).

Pôvod a význam názvu Tatry nie je doteraz spoľahlivo vyriešený. Historici ho pripisujú obyvateľom, ktorí sídlili na našom území ešte pred príchodom Slovanov. Odvodzujú ho od árijského slova tamtra, tâtra s významom „temný“ alebo „tmavý“, pripisujú mu význam odvodený z ľudového slova tatra v zmysle kamenistej, neúrodnej zeme. Ako najpravdepodobnejšiu možno akceptovať mienku, že názov Tatry pochádza zo slovanského slova trtri čo znamená bralá (Melich, 1902; Czambel, 1906; Chaloupecký, 1923). Podľa vysoke-tatry.info je označenie “tamtra – tatra = hnedý, tmavý” keltské. Prvá zmienka tohto názvu je z roku 999, spomína sa Tritri montes (wikipedia.sk). V roku 1125 sa v Kosmovej kronike spomína už názov Tatri (Kele, Lučanský, 2001). Poľské písomníctvo a literatúra  do prvej polovice 19. storočia Tatry označovala ako Karpak, Krempak, Sarmackie Alpy, Góry Tatarskie, Wengerskie góry. Maďari používali označenie Turtul, Turtur, Tortol apod., Tátra. Nemci Karpathen, Schnee-Gebirge, Zentralkarpathen apod (vysoke-tatry.info).

Reliéf Tatier je dielom vodných tokov a horských ľadovcov. V čase nejväčšieho rozsahu mali ľadovce vo Vysokých Tatrách plochu asi 15 000 ha. Ľadovec v Bielovodskej doline bol 14 km dlhý a 330 m hrubý (Houdek, Bohuš, 1976). Geomorfologický celok Tatry sa člení na dva podcelky: Západné Tatry a Východné Tatry. Ľaliové sedlo oddeľuje Západné a Východné Tatry. Východné Tatry sa členia na dve časti: Vysoké Tatry a Belianske Tatry (wikipedia.sk). Bielovodská dolina je najdlhšia dolina Tatier a je jedinou dolinou Tatier alpského rázu (Bohuš, 1996). Na území Tatier sa pôsobením vody vytvorilo množstvo jaskýň, v súčasnosti ich je zmapovaných okolo 330 (Houdek, Bohuš, 1976). Jazerá ľadovcového pôvodu v Tatrách majú svoje vlastné pomenovanie, na Slovensku pleso a v Poľsku staw. Nachádza sa ich v Tatrách viac ako 200. Podnebie má prevažne horský až vysokohorský ráz, snehová pokrývka pretrváva 180, v údoliach, až 250, v najvyšších oblastiach dní v roku. Veterné počasie je až 300 dní v roku. Na južnej strane dochádza často k tzv. padavým vetrom, ktoré spôsobujú vývraty a rozsiahle polomy. Najvhodnejším obdobím pre turistické výstupy v Tatrách je jeseň, kedy je počasie najstabilnejšie (wikipedia.sk).

V Tatrách je najvyššie položená osada Štrbské Pleso vo výške 1 355 nad morom. Na Lomnický štít (2632 m) vedie visutá lanovka. Najvyššie položená chata „Chata pod Rysmi“ sa nachádza vo výške 2 250 metrov (vysoketatry.org). Okrem nej množstvo iných, napr. Téryho chata, Zbojnícka chata, Chata pod Soliskom, Encián (na Skalnatom plese), Skalnatá chata, Sliezsky dom, Chata pri Zelenom plese, Zamkovského chata, Rainerova chata, Bilíková chata (Wikipedia).

V najvyšších polohách žijú kamzíky a svište. Kamzík vrchovský tatranský Rupicapra rupicapra tatrica je symbolom Vysokých Tatier. V lesoch žijú aj naše veľké šelmy medveď, vlk, rys (vysoketatry.org). V osade Tatranská Polianka nedávno odkryli dávnoveké opevnené sídlisko na tzv. Žltej stene. Podľa toho bola lokalita osídlená na prelome nášho letopočtu. Dnes sú tu liečebné ústavy, liečil sa tu aj český básnik Jiří Wolker. Turistickým a lyžiarskym známym strediskom je Hrebienok na juhovýchodnom úpätí Slavkovského štítu (e-tatry.szm.com). Symbolom Slovenska je vrch Kriváň. Niektoré ďalšie zaujímavé lokality: Malé vodopády Studeného potoka (Peter Kaclík). V Tatrách evidujeme okolo 1400 druhov rastlín (wikipedia.sk).

Belianske Tatry sú východnou časťou Vysokých Tatier. Tento 14 km dlhý vápencový hrebeň leží takmer kolmo na hlavný hrebeň Vysokých Tatier. Považujú sa za najkrajšiu a prírodne najbohatšiu časť, rastie tu napr. plesnivec alpínsky – Leontopodium alpinum (e-tatry.szm.com). K vyhľadávaným lokalitám patrí Belianska jaskyňa.

The High Tatras are arguably the greatest pride of Slovakia and, in any case, the highest mountain range in the country. They are probably the smallest high mountains in the world, and this uniqueness should be appreciated (Peter Kaclík). The area of the Tatra National Park (TANAP), established in 1949 on the territory of the Tatras, is 738 km2. It is home to more than 1,300 species of fauna and flora. Together with the Polish Tatra National Park, TANAP is part of UNESCO’s biosphere reserves (tanap.org). The High Tatras ridge is only 26 km long (vysoketatry.org), with a maximum width of 17 km (Wikipedia). The highest peak in the High Tatras and the entire Slovakia is Gerlachovský štít at an elevation of 2,655 meters above sea level (vysoketatry.org). Of the 35 valleys, the most famous include Kôprová, Furkotská, Mlynická, Mengusovská, Batizovská, Velická, Veľká and Malá Studená, Bielovodská, Javorová dolina, and Dolina Kežmarskej Bielej vody. There are 120 mountain lakes in the High Tatras, such as Štrbské pleso, Veľké Hincovo pleso, Popradské pleso, Morské oko, and Wielki Staw Polski. Snow remains here for 200 – 250 days a year, and on some shaded slopes, it doesn’t melt at all. The annual precipitation in the region reaches around 1,600 mm (Wikipedia). Geologically, they are a core mountain range, and the core of the Tatras was formed in the Paleozoic era, in the Carboniferous period, about 210 million years ago (Janák, Plašienka, Petrík). Alpine glaciers had the most significant impact on the relief, reaching up to 14 km on the northern slopes during glacial periods (Wikipedia).

The origin and meaning of the name Tatras are not reliably resolved. Historians attribute it to the inhabitants who settled in the region before the arrival of the Slavs. They derive it from the Aryan word tamtra, tâtra, meaning „dark“ or „dim,“ attributing a meaning derived from the folk word tatra, referring to stony, barren land. The most likely opinion suggests that the name Tatras comes from the Slavic word trtri, meaning peaks (Melich, 1902; Czambel, 1906; Chaloupecký, 1923). According to vysoke-tatry.info, the designation „tamtra – tatra = brown, dark“ is Celtic. The first mention of this name dates back to the year 999, referring to Tritri montes (wikipedia.sk). In 1125, Kosmas‘ chronicle already mentions the name Tatri (Kele, Lučanský, 2001). Polish literature referred to the Tatras as Karpak, Krempak, Sarmackie Alpy, Góry Tatarskie, Wengerskie góry until the first half of the 19th century. Hungarians used the terms Turtul, Turtur, Tortol, etc., Tátra. Germans referred to them as Karpathen, Schnee-Gebirge, Zentralkarpathen, etc. (vysoke-tatry.info).

The Tatras‘ relief is shaped by watercourses and mountain glaciers. At its largest extent, the glaciers in the High Tatras covered an area of about 15,000 ha. The glacier in Bielovodska dolina was 14 km long and 330 m thick (Houdek, Bohuš, 1976). The Tatras are divided into two sub-ranges: Western Tatras and Eastern Tatras, with Ľaliové sedlo separating them. The Eastern Tatras are further divided into two parts: High Tatras and Belianske Tatras (wikipedia.sk). Bielovodská dolina is the longest valley in the Tatras and is the only alpine-like valley (Bohuš, 1996). The Tatras‘ terrain has given rise to numerous caves, with around 330 currently mapped (Houdek, Bohuš, 1976). Glacial lakes in the Tatras, referred to as pleso in Slovakia and staw in Poland, number over 200. The climate is predominantly mountainous to high-mountainous, with a snow cover persisting for 180 to 250 days a year, especially in the highest areas. Windy weather prevails up to 300 days a year, and the southern side often experiences so-called foehn winds, causing avalanches and extensive windthrow. The most suitable period for hiking in the Tatras is autumn when the weather is most stable (wikipedia.sk).

The highest settlement in the Tatras is Štrbské Pleso at an altitude of 1,355 meters above sea level. A cable car leads to Lomnický štít (2,632 m). The highest chalet, „Chata pod Rysmi,“ is located at an altitude of 2,250 meters (vysoketatry.org). Other notable chalets include Téryho chata, Zbojnícka chata, Chata pod Soliskom, Encián (at Skalnaté pleso), Skalnatá chata, Sliezsky dom, Chata pri Zelenom plese, Zamkovského chata, Rainerova chata, and Bilíková chata (Wikipedia).

In the highest elevations, chamois and marmots thrive. Tatra chamois (Rupicapra rupicapra tatrica) is a symbol of the High Tatras. Large predators like brown bear, wolf, and lynx also inhabit the forests (vysoketatry.org). In the Tatranská Polianka settlement, an ancient fortified settlement on the so-called Žltá stena was recently discovered. According to this finding, the site was inhabited around the turn of the Common Era. Today, there are sanatoriums in the area, and Czech poet Jiří Wolker underwent treatment here. Hrebienok on the southeast slope of Slavkovský štít is a well-known tourist and ski resort (e-tatry.szm.com). The symbol of Slovakia is the peak Kriváň. Some other interesting locations include the Small Waterfalls of Studený potok (Peter Kaclík). In the Tatras, around 1,400 species of plants are recorded (wikipedia.sk).

Die Hohen Tatra sind wahrscheinlich der größte Stolz der Slowakei und auf jeden Fall das höchste Gebirge des Landes. Sie sind wahrscheinlich das kleinste Hochgebirge der Welt, und diese Einzigartigkeit sollte geschätzt werden (Peter Kaclík). Die Fläche des Tatra-Nationalparks (TANAP), der 1949 auf dem Gebiet der Tatra eingerichtet wurde, beträgt 738 km2. Hier leben mehr als 1.300 Arten von Fauna und Flora. Zusammen mit dem polnischen Tatra-Nationalpark ist der TANAP Teil der UNESCO-Biosphärenreservate (tanap.org). Der Kamm der Hohen Tatra ist nur 26 km lang (vysoketatry.org), bei einer maximalen Breite von 17 km (Wikipedia). Der höchste Gipfel der Hohen Tatra und der gesamten Slowakei ist der Gerlachovský štít mit einer Höhe von 2.655 Metern über dem Meeresspiegel (vysoketatry.org). Von den 35 Tälern sind die bekanntesten Kôprová, Furkotská, Mlynická, Mengusovská, Batizovská, Velická, Veľká und Malá Studená, Bielovodská, Javorová dolina und Dolina Kežmarskej Bielej vody. Es gibt 120 Bergseen in der Hohen Tatra, wie Štrbské pleso, Veľké Hincovo pleso, Popradské pleso, Morské oko und Wielki Staw Polski. Der Schnee bleibt hier 200 – 250 Tage im Jahr liegen, und auf einigen schattigen Hängen schmilzt er überhaupt nicht. Die jährliche Niederschlagsmenge in der Region beträgt etwa 1.600 mm (Wikipedia). Geologisch gesehen handelt es sich um ein Kerngebirge, und der Kern der Tatra entstand im Paläozoikum, im Karbon vor etwa 210 Millionen Jahren (Janák, Plašienka, Petrík). Alpengletscher hatten den größten Einfluss auf das Relief und erreichten während der Eiszeiten bis zu 14 km an den Nordhängen (Wikipedia).

Der Ursprung und die Bedeutung des Namens Tatras sind bisher nicht zuverlässig geklärt. Historiker schreiben ihn den Bewohnern zu, die sich in der Region niederließen, noch bevor die Slawen kamen. Sie leiten ihn von dem arischen Wort tamtra, tâtra ab, was „dunkel“ oder „düster“ bedeutet, und schreiben ihm eine Bedeutung vom Volksausdruck tatra zu, der eine steinige, unfruchtbare Erde bedeutet. Die wahrscheinlichste Meinung legt nahe, dass der Name Tatras aus dem slawischen Wort trtri stammt, was Gipfel bedeutet (Melich, 1902; Czambel, 1906; Chaloupecký, 1923). Laut vysoke-tatry.info ist die Bezeichnung „tamtra – tatra = braun, dunkel“ keltisch. Die erste Erwähnung dieses Namens stammt aus dem Jahr 999 und bezieht sich auf Tritri montes (wikipedia.sk). Im Jahr 1125 erwähnt die Chronik von Kosmas bereits den Namen Tatri (Kele, Lučanský, 2001). Die polnische Literatur bezeichnete die Tatra bis zur ersten Hälfte des 19. Jahrhunderts als Karpak, Krempak, Sarmackie Alpy, Góry Tatarskie, Wengerskie góry. Ungarn verwendeten die Begriffe Turtul, Turtur, Tortol usw., Tátra. Die Deutschen nannten sie Karpathen, Schnee-Gebirge, Zentralkarpathen usw. (vysoke-tatry.info).

Das Relief der Tatras wird von Wasserläufen und Berggletschern geformt. In ihrer größten Ausdehnung bedeckten die Gletscher in den Hohen Tatra eine Fläche von etwa 15.000 ha. Der Gletscher in Bielovodska dolina war 14 km lang und 330 m dick (Houdek, Bohuš, 1976). Die Tatra ist in zwei Teilgebiete unterteilt: Westtatra und Osttatra, wobei Ľaliové sedlo sie voneinander trennt. Die Osttatra ist weiter in zwei Teile unterteilt: Hohe Tatra und Belianske Tatras (wikipedia.sk). Bielovodská dolina ist das längste Tal in der Tatra und das einzige alpinartige Tal (Bohuš, 1996). Auf dem Gebiet der Tatra gibt es aufgrund der Wassereinwirkung viele Höhlen, von denen derzeit etwa 330 kartiert sind (Houdek, Bohuš, 1976). Gletscherseen in den Tatra, in der Slowakei Pleso und in Polen Staw genannt, gibt es über 200. Das Klima ist überwiegend gebirgig bis hochgebirgig, wobei eine Schneedecke für 180 bis 250 Tage im Jahr, besonders in den höchsten Gebieten, bestehen bleibt. Windiges Wetter herrscht bis zu 300 Tagen im Jahr vor, und auf der Südseite treten häufig sogenannte Föhnwinde auf, die Lawinen und ausgedehnte Windwürfe verursachen. Die günstigste Zeit für Wanderungen in der Tatra ist der Herbst, wenn das Wetter am stabilsten ist (wikipedia.sk).

Die höchste Siedlung in der Tatra ist Štrbské Pleso auf einer Höhe von 1.355 Metern über dem Meeresspiegel. Eine Seilbahn führt zum Lomnický štít (2.632 m). Die höchste Hütte, „Chata pod Rysmi“, befindet sich auf einer Höhe von 2.250 Metern (vysoketatry.org). Weitere bekannte Hütten sind Téryho chata, Zbojnícka chata, Chata pod Soliskom, Encián (am Skalnaté pleso), Skalnatá chata, Sliezsky dom, Chata pri Zelenom plese, Zamkovského chata, Rainerova chata und Bilíková chata (Wikipedia).

In den höchsten Lagen leben Gämsen und Murmeltiere. Die Tatra-Gämse (Rupicapra rupicapra tatrica) ist ein Symbol der Hohen Tatra. Große Raubtiere wie Braunbär, Wolf und Luchs bewohnen ebenfalls die Wälder (vysoketatry.org). In der Siedlung Tatranská Polianka wurde vor kurzem eine antike befestigte Siedlung an der sogenannten Žltá stena entdeckt. Nach dieser Entdeckung war der Ort um die Zeitenwende besiedelt. Heute gibt es hier Sanatorien, und der tschechische Dichter Jiří Wolker wurde hier behandelt. Hrebienok am Südosthang des Slavkovský štít ist ein bekannter Touristen- und Skiresort (e-tatry.szm.com). Das Symbol der Slowakei ist der Gipfel Kriváň. Einige andere interessante Orte sind die Kleinen Wasserfälle des Studený potok (Peter Kaclík). In der Tatra sind rund 1.400 Pflanzenarten verzeichnet (wikipedia.sk).

Vysoké Tatry są prawdopodobnie największym dumą Słowacji. W każdym razie są najwyższym pasmem górskim na Słowacji. To prawdopodobnie najmniejsze góry na świecie, a ta unikalność zasługuje na wykorzystanie (Peter Kaclík). Powierzchnia Tatrzańskiego Parku Narodowego – TANAP-u, utworzonego na terenie Tatr w 1949 roku, wynosi 738 km2. Żyje tu ponad 1300 gatunków fauny i flory. Wspólnie z polskim Tatrzańskim Parkiem Narodowym, TANAP jest częścią rezerwatów biosfery UNESCO (tanap.org). Grzbiet Wysokich Tatr ma zaledwie 26 km długości (vysoketatry.org), a jego maksymalna szerokość wynosi 17 km (Wikipedia). Najwyższym szczytem Wysokich Tatr i całej Słowacji jest Gerlachovský štít, osiągający wysokość 2655 metrów nad poziomem morza (vysoketatry.org). Spośród 35 dolin najbardziej znane to Kôprová, Furkotská, Mlynická, Mengusovská, Batizovská, Velická, Veľká i Malá Studená, Bielovodská, Javorová dolina, Dolina Kežmarskej Bielej vody. W Tatrach Wysokich znajduje się 120 stawów, takich jak Štrbské pleso, Veľké Hincovo pleso, Popradské pleso, Morské oko, Wielki Staw Polski. Śnieg utrzymuje się tu przez 200-250 dni w roku, w niektórych zacienionych miejscach nie topnieje wcale, a roczna suma opadów wynosi około 1600 mm (Wikipedia). Geologicznie są to góry pierwotne, jądro Tatr kształtowało się w paleozoiku, w karbonie, około 210 milionów lat temu (Janák, Plašienka, Petrík). Na rzeźbę terenu miały główny wpływ lodowce alpejskie, które w epoce lodowcowej sięgały nawet 14 km na północnych stokach (Wikipedia).

Pochodzenie i znaczenie nazwy Tatr nie zostało dotąd jednoznacznie rozwiązane. Historycy przypisują ją mieszkańcom, którzy zamieszkiwali nasze tereny jeszcze przed przybyciem Słowian. Wywodzą ją od arijskiego słowa tamtra, tâtra, oznaczającego „ciemny” lub „mroczny”, przypisują mu znaczenie zaczerpnięte z ludowego słowa tatra w sensie kamienistej, jałowej ziemi. Najbardziej prawdopodobnym zdaniem może być, że nazwa Tatry pochodzi od słowiańskiego słowa trtri, oznaczającego „kamienne” (Melich, 1902; Czambel, 1906; Chaloupecký, 1923). Według wysoke-tatry.info określenie „tamtra – tatra = kasztanowy, ciemny“ jest celtyckie. Pierwsza wzmianka o tej nazwie pochodzi z roku 999, wspomina o Tritri montes (wikipedia.sk). W 1125 roku w Kronice Kosmasa już wspomina się o nazwie Tatri (Kele, Lučanský, 2001). Polska literatura i literatura do pierwszej połowy XIX wieku nazywała Tatry jako Karpak, Krempak, Sarmackie Alpy, Góry Tatarskie, Wengerskie góry. Węgrzy używali nazwy Turtul, Turtur, Tortol itp., Tátra. Niemcy nazywali je Karpaty, Góry Śnieżne, Karpaty Centralne itp. (vysoke-tatry.info).

Rzeźba Tatr to dzieło cieków wodnych i górskich lodowców. W czasie największego rozwoju lodowce w Wysokich Tatrach miały powierzchnię około 15 000 ha. Lodowiec w Dolinie Bielovodskiej miał 14 km długości i 330 m grubości (Houdek, Bohuš, 1976). Geomorfologiczna jednostka Tatr dzieli się na dwie podjednostki: Tatry Zachodnie i Tatry Wschodnie. Przełęcz Łalowe oddziela Tatry Zachodnie od Wschodnich. Tatry Wschodnie dzielą się na dwie części: Wysokie Tatry i Tatry Bielskie (wikipedia.sk). Dolina Bielovodská to najdłuższa dolina Tatr i jedyna o alpejskim charakterze (Bohuš, 1996). Na obszarze Tatr, pod wpływem wody, powstało wiele jaskiń, obecnie zmapowano ich około 330 (Houdek, Bohuš, 1976). Jeziora polodowcowe w Tatrach mają swoje własne nazwy, na Słowacji to pleso, a w Polsce staw. Jest ich w Tatrach ponad 200. Klimat jest przeważnie górski do wysokogórskiego, pokrywa śnieżna utrzymuje się przez 180, w dolinach nawet do 250 dni w roku. Wiatrowa pogoda występuje nawet przez 300 dni w roku. Na południowym stoku często występują tzw. wiatry opadowe, powodujące zawroty głowy i rozległe przewroty drzew. Najlepszym okresem na wspinaczkę turystyczną w Tatrach jest jesień, gdy pogoda jest najstabilniejsza (wikipedia.sk).

Najwyżej położoną osadą w Tatrach jest Štrbské Pleso, leżące na wysokości 1355 nad poziomem morza. Na Lomnický štít (2632 m) prowadzi kolejka linowa. Najwyżej położonym schroniskiem „Chata pod Rysmi“ znajduje się na wysokości 2250 metrów (vysoketatry.org). Oprócz niego istnieje wiele innych, na przykład Chaty Téryego, Zbojnícka chata, Chata pod Soliskom, Encián (na Skalnatom plese), Skalnatá chata, Sliezsky dom, Chata pri Zelenom plese, Zamkovského chata, Rainerova chata, Bilíková chata (Wikipedia).

W najwyższych partiach żyją kozice i świstaki. Kozica górska tatranska Rupicapra rupicapra tatrica jest symbolem Wysokich Tatr. W lasach żyją także nasze duże drapieżniki: niedźwiedź, wilk, ryś (vysoketatry.org). W osadzie Tatranská Polianka niedawno odkryto pradawne umocnione osiedle na tzw. Żółtej ścianie. Według tego miejsce było zamieszkane na przełomie naszej ery. Dziś znajdują się tu sanatoria, leczył się tu również czeski poeta Jiří Wolker. Popularnym ośrodkiem turystycznym i narciarskim jest Hrebienok na południowo-wschodnim zboczu Slavkovského štítu (e-tatry.szm.com). Symbolem Słowacji jest szczyt Kriváň. Kilka innych interesujących miejsc to Malé vodopády Studeného potoka (Peter Kaclík). W Tatrach rejestrujemy około 1400 gatunków roślin (wikipedia.sk).

Belianske Tatry to wschodnia część Wysokich Tatr. Ten 14 km długi grzbiet wapienny leży prawie prostopadle do głównego grzbietu Wysokich Tatr. Uważane są za najpiękniejszą i przyrodniczo najbogatszą część, rośnie tu m.in. stokrotka alpejska – Leontopodium alpinum (e-tatry.szm.com). Do popularnych miejsc należy Jaskinia Beliańska.

Niektoré príspevky

Odkazy

, , ,
vysoke-tatry 557811