Krajina, Slovenská krajina, TOP, Zamagurie

Zamagurie

skala
Hits: 2796

Zama­gu­rie je oblasť seve­ro­zá­pad­né Spi­ša, medzi Spiš­skou Magu­rou a rie­kou Duna­jec. Vyzna­ču­je sa maleb­nou kra­ji­nou a zacho­va­lo ľudo­vou archi­tek­tú­rou. Úzky­mi švík­mi polí­čok pre­tká­va­ných str­mý­mi medza­mi a lesík­mi, kto­ré na hre­be­ňoch pre­chá­dza­jú do hlbo­kých lesov (muze​um​cer​ve​nyk​las​tor​.sk).

Prví stá­li oby­va­te­lia priš­li na Zama­gu­rie kon­com 13. sto­ro­čia – šol­týs­ka kolo­ni­zá­cia. Spo­čí­va­lo na prá­ve, kde šlo o zmluv­ný vzťah medzi šol­tý­som – člo­ve­kom kto­rý osíd­lil nevy­uží­va­nú pôdu, a jej maji­te­ľom. Prvou zná­mou osa­dou za Magu­rou bola Les­ni­ca, spo­mí­na­ná už v roku 1297. Rich­vald, dnes Veľ­ká Les­ná v roku 1323, Lip­ník 1330, Hali­gov­ce 1338. Zalo­ži­li ich Gör­gy­ov­ci zo Sta­ré­ho Topor­ca. Ďal­ší­mi vzni­ka­jú­ci­mi obca­mi boli Spiš­ská Sta­rá Ves, Frid­man, Kac­vin, Fran­ko­vá, Nede­ca, Matia­šov­ce, Lech­ni­ca, Keheľ, Spiš­ské Hanu­šov­ce, Reľov, Durš­týn, Krem­pach, Tribš, Nová Belá. Väč­ši­nu z tých­to obcí zalo­ži­li šol­tý­si a osíd­len­ci od poľ­ské­ho Mie­cho­va. Tre­tiu vrstvu tvo­ri­li osad­ní­ci z Geme­ra (Marec).

V dru­hej polo­vi­ci 16. sto­ro­čia bola všet­ka roľ­ník­mi využi­teľ­ná pôda obsa­de­ná, ďal­šie osíd­ľo­va­nie už bolo zalo­že­né na valaš­skom prá­ve. Boli to pas­tie­ri, obý­va­jú­ci západ­nú časť dneš­ných rumun­ských Kar­pát, kto­rí ute­ka­li pre Tur­ka­mi. Hľa­da­li od polo­vi­ce 14. sto­ro­čia vhod­né mies­ta pre život. Strá­ži­li hra­ni­ce, ces­ty, nepla­ti­li cir­kev­ný desia­tok, pás­li ovce a doby­tok, moh­li nosiť zbraň. Na Zama­gu­rí doosíd­li­li jes­tvu­jú­ce obce, iné, ako napr. Jur­gov, vznik­li ako nové. Vala­si postup­ne splý­va­li s usa­de­ným oby­va­teľ­stvom – sfor­mo­va­lo sa etni­kum Gora­lov (Marec).

Lazo­vá kolo­ni­zá­cia bola posled­nou fázou osíd­ľo­va­nia Zama­gu­ria. Pre­na­ja­té úze­mia sa deli­lo na toľ­ko čas­tí – zaremb­kov (lazov), koľ­ko rodín osa­du zakla­da­lo. Vznik­li tak­to súbež­né pásy, vďa­ka čomu vznik­li nezvy­čaj­ne dlhé dedi­ny ako Ostur­ňa, Ždiar, Čier­na Hora, Repis­ká, Malá Fran­ko­vá, Jezer­sko, Hágy. Už v 14. sto­ro­čí sa tu usa­di­li Rusí­ni – v Ostur­ni, vo Veľ­kom Lip­ní­ku, v Strá­ňa­vách (Marec).

Zama­gu­rie is a regi­on in the nort­hwest of Spiš, bet­we­en Spiš­ská Magu­ra and the Duna­jec River. It is cha­rac­te­ri­zed by pic­tu­re­sque lands­ca­pes and pre­ser­ved folk archi­tec­tu­re. Nar­row strips of fields inter­sper­sed with ste­ep mea­do­ws and small woods, which on the rid­ges trans­form into deep forests (muze​um​cer​ve​nyk​las​tor​.sk).

The first per­ma­nent resi­dents arri­ved in Zama­gu­rie at the end of the 13th cen­tu­ry through the ​“šol­týs­ka” colo­ni­za­ti­on sys­tem. This sys­tem was based on a con­trac­tu­al rela­ti­ons­hip bet­we­en the ​“šol­týs” – a per­son who sett­led unu­sed land, and its owner. The first kno­wn sett­le­ment bey­ond Magu­ra was Les­ni­ca, men­ti­oned as ear­ly as 1297. Rich­vald, now Veľ­ká Les­ná, in 1323, Lip­ník 1330, Hali­gov­ce 1338. They were foun­ded by the Gör­gy fami­ly from Sta­rý Topoľč. Other emer­ging vil­la­ges inc­lu­ded Spiš­ská Sta­rá Ves, Frid­man, Kac­vin, Fran­ko­vá, Nede­ca, Matia­šov­ce, Lech­ni­ca, Keheľ, Spiš­ské Hanu­šov­ce, Reľov, Durš­týn, Krem­pach, Tribš, Nová Belá. Most of the­se vil­la­ges were foun­ded by šol­týs and sett­lers from the Polish town of Mie­chov. The third lay­er con­sis­ted of sett­lers from Gemer (Marec).

In the second half of the 16th cen­tu­ry, all arab­le land was occu­pied by far­mers, and furt­her sett­le­ment was based on the ​“Vala­chian Law.” The­se were shep­herds inha­bi­ting the wes­tern part of the present-​day Roma­nian Car­pat­hians who fled from the Turks. They looked for suitab­le pla­ces to live from the mid-​14th cen­tu­ry. They guar­ded bor­ders, roads, did not pay church tit­hes, gra­zed she­ep and catt­le, and were allo­wed to car­ry wea­pons. In Zama­gu­rie, they resett­led exis­ting vil­la­ges, whi­le others, such as Jur­gov, emer­ged as new sett­le­ments. The Vlachs gra­du­al­ly mer­ged with the sett­led popu­la­ti­on, for­ming the eth­nic group of Gorals (Marec).

The ​“Lazo­vá kolo­ni­zá­cia” was the final pha­se of sett­ling Zama­gu­rie. Lea­sed ter­ri­to­ries were divi­ded into as many parts, cal­led ​“zaremb­kov” (lazov), as fami­lies foun­ding the sett­le­ment. This resul­ted in paral­lel strips, cre­a­ting unu­su­al­ly long vil­la­ges like Ostur­ňa, Ždiar, Čier­na Hora, Repis­ká, Malá Fran­ko­vá, Jezer­sko, Hágy. In the 14th cen­tu­ry, Rusyns sett­led here in pla­ces such as Ostur­nia, Veľ­ký Lip­ník, and Strá­ňa­vy (Marec).

Zama­gu­rie to obszar na północ­ny zachód od Spis­zu, między Magu­rą Spis­ką a rze­ką Duna­jec. Cha­rak­te­ry­zu­je się malo­wnic­zym kra­job­ra­zem i zacho­wa­ną archi­tek­tu­rą ludo­wą. Wąs­kie pola prze­ci­na­ne stro­my­mi łąka­mi i mały­mi lasa­mi, któ­re na grz­bie­tach prze­cho­dzą w głębo­kie lasy (muze​um​cer​ve​nyk​las​tor​.sk).

Pier­wsi sta­łe miesz­ka­nia przy­by­ły na Zama­gu­rie pod koniec XIII wie­ku popr­zez sys­tem kolo­ni­zac­ji ​“šol­týs­ka”. Sys­tem ten opie­rał się na relac­ji umo­wnej między ​“šol­tý­sem” – oso­bą osied­la­jącą nie­uży­wa­ną zie­mię, a jej wła­ści­cie­lem. Pier­ws­zym zna­nym osied­lem za Magu­rą była Les­ni­ca, wspom­nia­na już w 1297 roku. Rich­vald, obe­cnie Veľ­ká Les­ná, w 1323 roku, Lip­ník w 1330 roku, Hali­gov­ce w 1338 roku. Zało­ży­ła je rodzi­na Gör­gy z Sta­ré­ho Topoľč. Inne pows­ta­jące wsie to m.in. Spiš­ská Sta­rá Ves, Frid­man, Kac­vin, Fran­ko­vá, Nede­ca, Matia­šov­ce, Lech­ni­ca, Keheľ, Spiš­ské Hanu­šov­ce, Reľov, Durš­týn, Krem­pach, Tribš, Nová Belá. Więks­zo­ść z tych wsi zało­ży­li šol­tý­si i osad­ni­cy z pol­skie­go Mie­cho­wa. Trze­cią warst­wę sta­no­wi­li osad­ni­cy z Gemer (Marec).

W dru­giej poło­wie XVI wie­ku wszys­tkie użyt­ki rol­ne zosta­ły zajęte przez rol­ni­ków, a dals­ze osad­nict­wo opie­ra­ło się na tzw. ​“Pra­wie Wołos­kim”. Byli to pas­ter­ze zamiesz­ku­jący zachod­nią część dzi­siejs­zych rumu­ńs­kich Kar­pat, któr­zy uciek­li przed Tur­ka­mi. Szu­ka­li od poło­wy XIV wie­ku odpo­wied­nich miejsc do życia. Str­zeg­li gra­nic, dróg, nie pła­ci­li dzie­si­ęci­ny kości­oło­wi, wypa­sa­li owce i bydło, mie­li pra­wo nosić broń. W Zama­gu­rie pono­wnie osied­li­li ist­nie­jące wsie, podc­zas gdy inne, takie jak Jur­gov, pows­ta­ły jako nowe osied­la. Wala­si stop­ni­owo łąc­zy­li się z osa­dzo­nym lud­no­ścią, twor­ząc gru­pę etnicz­ną Góra­li (Marec).

“Lazo­vá kolo­ni­zá­cia” była ostat­nią fazą osad­nict­wa Zama­gu­ria. Wyna­jęte tery­to­ria dzie­lo­no na tyle części, zwa­nych ​“zaremb­kov” (lazov), ile rodzin zakła­da­ło osa­dę. W rezul­ta­cie pows­ta­ły równo­le­głe pasy, twor­ząc nie­zwyk­le dłu­gie wsie, takie jak Ostur­ňa, Ždiar, Čier­na Hora, Repis­ká, Malá Fran­ko­vá, Jezer­sko, Hágy. Już w XIV wie­ku osied­li­li się tutaj Rusi­ni, m.in. w Ostur­ni, Veľ­ký Lip­ník i Strá­ňa­vách (Marec).

Замагур’я – та обласьць на паўночны захад ад Спіша, паміж Спіськаю Магураю і ракай Дунаец. Яе характарызуе выдатны пейзаж і захаваная народная архітэктура. Вузкія смугі полі на фоне крутых лугаў і малых лесаў, якія на грэбенях пераходзяць у глыбокія лесы (muze​um​cer​ve​nyk​las​tor​.sk).

Першыя пастаянныя жыхары прыйшлі на Замагур’е канцом XIII стагоддзя праз сістэму коланізацыі ​“шольцкі”. Гэтая сістэма аснавалася на дагаворным адносінах паміж ​“шольцкім” – асабістасцю, якая засяляла неўжываную зямлю, і яе ўладальнікам. Першай вядомай пасяленьню за Магурай была Лесніца, ужо ў 1297 годзе. Рыхвальд, зараз Вялікая Лесная, у 1323 годзе, Ліпнік у 1330 годзе, Галігаўцы ў 1338 годзе. Іх заснавала сям’я Гёргі з Старога Топорца. Іншымі развиваючыміся вёскамі былі м.і. Спісьская Старая Вес, Фрыдман, Кацвін, Франкова, Нядэца, Мацяшоўцы, Лехніца, Кегель, Спісьскія Ганушавцы, Рельов, Дурсцін, Крэмпах, Трыбш, Новая Бела. Большасць з гэтых вёс стварылі шольцы і посельцы з польскага Мехова. Трэцюю сферу складалі посельцы з Гемэра (Марец).

У другой палове XVI стагоддзя ўся сельская зямля была захоплена селянамі, і далейшая коланізацыя аснована на ​“Валахскім Законе”. Гэта былі пастухі, якія населялі захадную частку сучасных румунскіх Карпатаў і паўтэкалі ад Туркаў. Яны шукалі ўласныя месцы для жыцця з середзіны XIV стагоддзя. Абаранялі мяжы, дарогі, не плацілі царкве дзесяціну, пасілалі авечак і худобу, мелі права на носіць зброю. На Замагур’і яны паўторна засялі існуючыя вёскі, а іншыя, такія як Юргаў, узніклі як новыя. Валасы паступова зліваліся з мясцовым насельніцтвам – склалася этнічная група Гараліў (Марец).

“Лазова каланізацыя” была апошняй фазай засялення Замагур’я. Арэндаваныя тэрыторыі дзеляцца на столькі частак – ​“зарэмбкаў” (лазоў), сколькі сямей заснавала вёску. У выніку атрымліваюцца паралельныя смугі, ствараючы надзвычай даўгія вёскі, такія як Остурня, Ждіар, Чярна Гора, Рэпіскі, Мала Франкова, Єжарскае, Гагі. Ужо ў XIV стагоддзі асідляціся тут Русіны, м.і. ў Остурні, Вялікім Ліпніку і Странавых (Марец).

Nie­kto­ré príspevky

Odka­zy

Use Facebook to Comment on this Post

Hrady, Krajina, Neživé, Rakúsko, Stavby, Zahraničie

Hrad Schlossberg

skala
Hits: 2901

Hrad Sch­loss­berg sa týči nad Hain­bur­gom.

Kopec nad mes­tom, na kto­rom je hrad posta­ve­ný leží vo výš­ke 291 met­rov nad morom. Hrad tu zača­li budo­vať v roku 1050. Síd­lo sa neskôr dosta­lo do rúk Baben­ber­gov­com. V roku 1152 pre­šlo do vlast­níc­tva Pře­mys­la Ota­ka­ra II.. Od roku 1278 ho vys­trie­da­li Habs­bur­gov­ci (Hara­tí­ko­vá). V 16. sto­ro­čí tu súdi­li bosor­ky (kira​-black​rain​.blog​.cz). V roku 1683 hrad vyplie­ni­li a vypá­li­li Tur­ci (Hara­tí­ko­vá).

Hrad Sch­loss­berg towers abo­ve Hainburg.

The hill abo­ve the town, on which the cast­le is situ­ated, rises to an ele­va­ti­on of 291 meters abo­ve sea level. Cons­truc­ti­on of the cast­le began in 1050. The resi­den­ce later came into the hands of the Baben­ber­gs. In 1152, it pas­sed into the owners­hip of Pře­mysl Ota­kar II. From 1278 onward, it was suc­ce­e­ded by the Habs­bur­gs (Hara­tí­ko­vá). In the 16th cen­tu­ry, wit­ches were tried here (kira​-black​rain​.blog​.cz). In 1683, the cast­le was plun­de­red and set abla­ze by the Turks (Hara­tí­ko­vá).

Hrad Sch­loss­berg erhebt sich über Hainburg.

Der Hügel über der Stadt, auf dem das Sch­loss steht, erhebt sich auf eine Höhe von 291 Metern über dem Mee­ress­pie­gel. Der Bau des Sch­los­ses begann im Jahr 1050. Das Anwe­sen gelang­te spä­ter in die Hän­de der Baben­ber­ger. Im Jahr 1152 ging es in den Besitz von Pře­mysl Ota­kar II. über. Ab 1278 wur­de es von den Habs­bur­gern abge­löst (Hara­tí­ko­vá). Im 16. Jahr­hun­dert wur­den hier Hexenp­ro­zes­se durch­ge­fü­hrt (kira​-black​rain​.blog​.cz). Im Jahr 1683 wur­de das Sch­loss von den Tür­ken gep­lün­dert und in Brand ges­tec­kt (Hara­tí­ko­vá).

Odka­zy

TOP

Všet­ky

Use Facebook to Comment on this Post

Krajina, Organizmy, Príroda, Rastliny, Slovenská krajina, Tatry

Flóra Vysokých Tatier

skala
Hits: 4280

Vyso­ké Tat­ry sú domo­vom pre viac než tisíc dru­hov rast­lín, kto­ré odha­ľu­jú pôso­bi­vú bio­di­ver­zi­tu a pris­pie­va­jú k uni­kát­ne­mu eko­sys­té­mu tej­to alp­skej kra­ji­ny. Sú cha­rak­te­ri­zo­va­né výraz­ný­mi alpín­sky­mi pod­mien­ka­mi vrá­ta­ne výraz­ných zmien v tep­lo­te a výsky­te extrém­nych pod­mie­nok na vrcho­loch. Tie­to fak­to­ry for­mu­jú rast­li­ny, kto­ré sa musia pris­pô­so­biť na pre­ži­tie v tom­to pro­stre­dí. Vyso­ko­hor­ská fló­ra vyni­ká svo­ji­mi adap­tá­cia­mi, vrá­ta­ne krát­ke­ho ras­tu, hus­té­ho pokry­tia lis­tov a schop­nos­ti kvit­núť v krát­kom obdo­bí. S náras­tom envi­ron­men­tál­nych výziev je nevy­hnut­né veno­vať pozor­nosť udr­ža­teľ­nos­ti ochra­ny fló­ry Vyso­kých Tatier. Rôz­ne ochran­né prog­ra­my a výskum­né pro­jek­ty sme­ru­jú k zacho­va­niu toh­to jedi­neč­né­ho eko­sys­té­mu pre budú­ce gene­rá­cie, aby sa moh­li aj naďa­lej pýšiť bohat­stvom a krá­sou svo­jej fló­ry. Medzi typic­ké rast­li­ny Vyso­kých Tatier pat­rí Diant­hus cart­hu­sia­no­rum. Tie­to rast­li­ny ras­tú na hor­ských lúkach a ska­lách. Náj­de­me tu aj ende­mic­ké dru­hy, naprí­klad šaf­ran spiš­ský – Cro­cus sce­pu­sien­sis. Rast­li­ny Vyso­kých Tatier hra­jú kľú­čo­vú úlo­hu v eko­sys­té­me tej­to alp­skej oblas­ti. Samoz­rej­me pris­pie­va­jú ku krá­se a atrak­ti­vi­te Vyso­kých Tatier.

The High Tatras are home to more than a thou­sand plant spe­cies, unve­i­ling impres­si­ve bio­di­ver­si­ty and con­tri­bu­ting to the uni­que eco­sys­tem of this alpi­ne lands­ca­pe. Cha­rac­te­ri­zed by dis­tinct alpi­ne con­di­ti­ons, inc­lu­ding sig­ni­fi­cant tem­pe­ra­tu­re chan­ges and extre­me con­di­ti­ons at the sum­mits, the High Tatras sha­pe plants that must adapt to sur­vi­ve in this chal­len­ging envi­ron­ment. The alpi­ne flo­ra stands out with adap­ta­ti­ons such as short gro­wth, den­se leaf cove­ra­ge, and the abi­li­ty to blo­om in a short peri­od. As envi­ron­men­tal chal­len­ges inc­re­a­se, atten­ti­on must be given to the sus­tai­na­bi­li­ty of pre­ser­ving the flo­ra of the High Tatras. Vari­ous con­ser­va­ti­on prog­rams and rese­arch pro­jects aim to main­tain this uni­que eco­sys­tem for futu­re gene­ra­ti­ons to con­ti­nue boas­ting the rich­ness and beau­ty of its flo­ra. Among the typi­cal plants of the High Tatras is Diant­hus cart­hu­sia­no­rum, which thri­ves on moun­tain mea­do­ws and rocks. Ende­mic spe­cies are also pre­sent, inc­lu­ding the Spiš cro­cus (Cro­cus sce­pu­sien­sis). The plants of the High Tatras play a cru­cial role in the eco­sys­tem of this alpi­ne regi­on, con­tri­bu­ting not only to its bio­di­ver­si­ty but also enhan­cing the beau­ty and allu­re of the High Tatras.

Tat­ry Wyso­kie to dom dla ponad tysi­ąca gatun­ków roślin, odkry­wa­jąc impo­nu­jące bogact­wo przy­ro­dy i przyc­zy­nia­jąc się do uni­kal­ne­go eko­sys­te­mu tego alpej­skie­go kra­job­ra­zu. Cha­rak­te­ry­zu­ją się wyra­źny­mi warun­ka­mi alpej­ski­mi, obej­mu­jący­mi znacz­ne zmia­ny tem­pe­ra­tu­ry i eks­tre­mal­ne warun­ki na szc­zy­tach, co ksz­ta­łtu­je rośli­ny, któ­re mus­zą się dosto­so­wać, aby przetr­wać w tym wyma­ga­jącym śro­do­wis­ku. Rośli­ny wyso­ko­gór­skie wyró­żnia­ją się adap­tac­ja­mi, taki­mi jak krót­ki wzrost, gęs­te pokry­cie liści i zdol­no­ść kwit­nie­nia w krót­kim okre­sie. W mia­rę wzros­tu wyzwań śro­do­wis­ko­wych, koniecz­ne jest zwró­ce­nie uwa­gi na zró­wno­wa­żo­no­ść ochro­ny flo­ry Tatr Wyso­kich. Różne prog­ra­my ochro­ny i pro­jek­ty bada­wc­ze mają na celu utr­zy­ma­nie tego wyjąt­ko­we­go eko­sys­te­mu dla przys­złych poko­leń, aby mogły nadal chwa­lić się bogact­wem i pięk­nem swo­jej flo­ry. Między typo­we rośli­ny Tatr Wyso­kich nale­ży Diant­hus cart­hu­sia­no­rum, któ­ry rośnie na gór­skich łąkach i ska­łach. Wys­tępu­ją tu także gatun­ki ende­micz­ne, takie jak kro­kus spis­ki (Cro­cus sce­pu­sien­sis). Rośli­ny Tatr Wyso­kich odg­ry­wa­ją kluc­zo­wą rolę w eko­sys­te­mie tego alpej­skie­go regi­onu, przyc­zy­nia­jąc się nie tyl­ko do jego różno­rod­no­ści bio­lo­gicz­nej, ale także pod­kre­śla­jąc pięk­no i atrak­cyj­no­ść Tatr Wysokich.

Odka­zy

TOP

Všet­ky

Use Facebook to Comment on this Post

Krajina, Organizmy, Príroda, Rakúsko, Rastliny, Zahraničie, Živočíchy

Braunsberg a jeho fauna a flóra

skala
Hits: 2235

Brauns­berg pat­rí do chrá­ne­nej kra­jin­nej oblas­ti Braunsberg-​Hundsheimerberg od roku 1965. Hory pri Hain­bur­gu an der Donau sú posled­ný­mi výbež­ka­mi Malých Kar­pát. Chrá­ne­ná kra­jin­ná oblasť sa vyzna­ču­je suchý­mi tráv­na­tý­mi poras­tmi so vzác­ny­mi druh­mi živo­čí­chov a rast­lín, oso­bit­ne mimo­riad­ne boha­tou fau­nou hmy­zu (natur​land​-noe​.at). Náj­de­me tu pre­dov­šet­kým dru­hy obľu­bu­jú­ce slneč­né, tep­lo­mil­né, lesostep­né až step­né loka­li­ty: mod­liv­ku zele­nú – Man­tis reli­gi­osa), ságu step­nú – Saga pedo, step­ní­ka čer­ve­né­ho – Ere­sus cin­na­be­ri­nus, očká­ňa skal­né­ho – Cha­za­ra bri­se­is, vče­ly murár­ky – Osmia mus­te­li­na, Osia mitis, koní­ka slo­van­ské­ho Ste­no­both­rus eura­sius (daph​ne​.sk). Fau­na a fló­ra Hunds­he­im­ských hôr pred­sta­vu­je dôle­ži­tý tep­lý ostrov na západ­nom okra­ji Panón­skej níži­ny. Tep­lo­mil­né dru­hy tu dosa­hu­jú svo­ju západ­nú ale­bo sever­nú hra­ni­cu roz­ší­re­nia. Vege­tá­cia je tvo­re­ná dru­ho­vo boha­tý­mi suchý­mi a polo­su­chý­mi tráv­na­tý­mi poras­tmi, ako aj roz­siah­ly­mi, prí­rod­ne zacho­va­lý­mi dubo­vý­mi a dubovo-​hrabovými les­mi. Chrá­ne­ná kra­jin­ná oblasť Braunsberg-​Hundsheimerberg bola vyhlá­se­ná za bio­ge­ne­tic­kú rezer­vá­ciu (natur​land​-noe​.at).

Na Brauns­ber­gu náj­de­me majes­tát­ne vápen­co­vé ska­ly. Jeho sva­hy pokrý­va­jú roz­siah­le skal­né ste­pi, suché a polo­su­ché tráv­na­té poras­ty, kto­ré boli v minu­los­ti inten­zív­ne pase­né, kto­ré je dolo­že­né od 16. sto­ro­čia. Začiat­kom 20. sto­ro­čia sa tu pásol doby­tok, kra­vy a kozy. Pozos­tat­ky býva­lých pas­tvín sa na malých čas­tiach úze­mia zacho­va­li dodnes. Pas­tva je čias­toč­ne obno­ve­ná pro­stred­níc­tvom sta­ré­ho a obzvlášť robust­né­ho ple­me­na koňa Konik. V jar­nom obdo­bí neďa­le­ko kelt­skej pozo­ro­va­teľ­ne tu kvit­nú kavy­le – Sti­pa, hla­vá­čik jar­ný – Ado­nis ver­na­lis. Na Brauns­ber­gu ras­tie klin­ček Lum­nit­ze­rov – Diant­hus lum­nit­ze­ri, ježi­ba­ba bela­sá rusín­ska – Echi­nops rit­ro sub­sp. rut­he­ni­cus, sta­ri­ca kop­co­vá – Alys­sum mon­ta­num, roz­chod­ník bie­ly – Sedum album, jase­nec bie­ly – Dic­tam­nus albus. Les­né čas­ti tvo­ria naj­mä poras­ty dubov plst­na­tých – Quer­cus pubes­cens a javo­rov poľ­ných – Acer cam­pes­tre (daph​ne​.sk). Na juho­vý­chod­nom sva­hu ras­tie trpas­li­čí kosa­tec – Iris pumi­la. Mno­ho tep­lo­mil­ných, stre­do­mor­ských dru­hov zvie­rat a rast­lín tu nachá­dza ide­ál­ne život­né pod­mien­ky, naprí­klad jaš­te­ri­ca zele­ná – Lacer­ta viri­dis, kosa­tec fia­lo­vý – Onos­ma aus­tria­ca, divo­zel fénic­ký – Ver­bas­cum pho­eni­ce­um. Nie­kto­ré dru­hy ende­mit­mi – Diant­hus lum­nit­ze­rii (Wiki­pe­dia).

Cha­rak­te­ris­tic­ký rast­lin­ný a živo­číš­ny svet Hain­bur­ských vrchov je pris­pô­so­be­ný suché­mu tep­lé­mu panón­ske­mu pod­ne­biu a pochá­dza čias­toč­ne z východ­ných ste­pí, čias­toč­ne zo Stre­do­mo­ria. Mno­hé výcho­do­kon­ti­nen­tál­ne dru­hy tu dosa­hu­jú svo­ju západ­nú hra­ni­cu roz­ší­re­nia, juž­né sub­me­di­te­rán­ne dru­hy zase svo­ju sever­nú hra­ni­cu. Ďal­šou zvlášt­nos­ťou Hain­bur­ských vrchov je vyso­ký podiel lokál­ne roz­ší­re­ných ende­mi­tov. V slneč­ných dňoch sa holá plo­ši­na Brauns­ber­gu sil­no pre­hrie­va. Vznik­nu­té ter­mic­ké prú­dy využí­va orol skal­ný na svo­je pries­kum­né lety. Rast­lin­ný svet Brauns­ber­gu je vďa­ka rôz­nym život­ným pod­mien­kam veľ­mi roz­ma­ni­tý. Už v pred­ja­rí pote­šia náv­štev­ní­kov veľ­ké ponik­le­ce a hla­vá­či­ky jar­né, trpas­li­čie kosat­ce, kto­rých rôz­no­fa­reb­né kve­ty kvit­nú na sva­hoch od aprí­la. Na expo­no­va­ných vápen­co­vých sva­hoch ras­tú člo­ve­kom neovp­lyv­ne­né skal­né suché tráv­na­té poras­ty s ried­kou pionier­skou vege­tá­ci­ou. Tu môžu pre­žiť len dru­hy pris­pô­so­be­né na sucho, ako je roz­chod­ník ale­bo skal­ná ruža, kto­rých hru­bé mäsi­té lis­ty slú­žia ako záso­bá­reň vody. Na zacho­va­nie suchých tráv­na­tých poras­tov vytvo­re­ných ľud­ským využí­va­ním je potreb­né pra­vi­del­né kose­nie ale­bo pase­nie. Na Brauns­ber­gu sa rea­li­zu­je pokus­né pase­nie koník­mi, robust­ným ple­me­nom poní­kov z výcho­do­európ­ske­ho regi­ó­nu, kto­ré je blíz­ko prí­buz­né s les­ným tar­pá­nom, vyhy­nu­lou for­mou divé­ho koňa. Ako nehos­tin­ná a odstra­šu­jú­ca sa zdá plo­ši­na Brauns­ber­gu, tak prí­ve­ti­vo pôso­bia tep­lo­mil­né lesy a kro­vi­na­té poras­ty na jeho sva­hoch. Pre mno­ho dru­hov živo­čí­chov pred­sta­vu­jú ried­ke, sta­ré lesy cen­ný život­ný pries­tor. Lar­vy rôz­nych dru­hov chro­bá­kov potre­bu­jú na svoj vývoj sta­ré suché stro­my. Z toho pro­fi­tu­jú aj ďat­le. Šedý ďateľ, stred­ný ďateľ a čier­ny ďateľ tu nachá­dza­jú boha­tú potra­vu a dosta­tok sta­rých a odu­mie­ra­jú­cich stro­mov, do kto­rých vyte­sá­va­jú svo­je hniezd­ne duti­ny. Roháč potre­bu­je na svoj 3 až 5 rokov trva­jú­ci vývoj hni­jú­ce dre­vo ale­bo kore­ňo­vé pní­ky (zobo​dat​.at).

Brauns­berg has been part of the Braunsberg-​Hundsheimerberg Pro­tec­ted Lands­ca­pe Area sin­ce 1965. The moun­tains near Hain­burg an der Donau are the last outc­rops of the Les­ser Car­pat­hians. The pro­tec­ted lands­ca­pe area is cha­rac­te­ri­zed by dry grass­lands with rare spe­cies of ani­mals and plants, par­ti­cu­lar­ly an extre­me­ly rich insect fau­na (natur​land​-noe​.at). Here, you can find spe­cies that pre­fer sun­ny, ther­mop­hi­lic, forest-​steppe to step­pe habi­tats: the pra­y­ing man­tis (Man­tis reli­gi­osa), the pre­da­to­ry bush cric­ket (Saga pedo), the lady­bird spi­der (Ere­sus cin­na­be­ri­nus), the rock gra­y­ling (Cha­za­ra bri­se­is), mason bees (Osmia mus­te­li­na, Osia mitis), and the Eura­sian locust (Ste­no­both­rus eura­sius) (daph​ne​.sk). The fau­na and flo­ra of the Hunds­he­im moun­tains repre­sent an impor­tant warm island at the wes­tern edge of the Pan­no­nian Basin. Ther­mop­hi­lic spe­cies reach the­ir wes­tern or nort­hern dis­tri­bu­ti­on limits here. The vege­ta­ti­on con­sists of species-​rich dry and semi-​dry grass­lands as well as exten­si­ve, natu­ral­ly pre­ser­ved oak and oak-​hornbeam forests. The Braunsberg-​Hundsheimerberg Pro­tec­ted Lands­ca­pe Area has been desig­na­ted a bio­ge­ne­tic reser­ve (natur​land​-noe​.at). On Brauns­berg, you can find majes­tic limes­to­ne rocks. Its slo­pes are cove­red with exten­si­ve rock step­pes, dry and semi-​dry grass­lands, which were inten­se­ly gra­zed in the past, docu­men­ted sin­ce the 16th cen­tu­ry. At the begin­ning of the 20th cen­tu­ry, catt­le, cows, and goats gra­zed here. Rem­nants of the for­mer pas­tu­res have been pre­ser­ved to this day in small are­as. Gra­zing has been par­tial­ly res­to­red through the use of the old and par­ti­cu­lar­ly robust Konik hor­se bre­ed. In spring, feat­her grass (Sti­pa) and spring ado­nis (Ado­nis ver­na­lis) blo­om near the Cel­tic obser­va­to­ry. On Brauns­berg, Lum­nit­ze­r’s pink (Diant­hus lum­nit­ze­ri), Rus­sian glo­be thist­le (Echi­nops rit­ro sub­sp. rut­he­ni­cus), moun­tain madwort (Alys­sum mon­ta­num), whi­te sto­nec­rop (Sedum album), and dit­ta­ny (Dic­tam­nus albus) grow. The forest are­as main­ly con­sist of downy oak (Quer­cus pubes­cens) and field map­le (Acer cam­pes­tre) stands (daph​ne​.sk). On the sout­he­as­tern slo­pe, you can find the dwarf iris (Iris pumi­la). Many ther­mop­hi­lic, Medi­ter­ra­ne­an spe­cies of ani­mals and plants find ide­al living con­di­ti­ons here, such as the eme­rald lizard, Aus­trian gre­en­we­ed (Onos­ma aus­tria­ca), and Pho­eni­cian mul­le­in (Ver­bas­cum pho­eni­ce­um). Some spe­cies are ende­mics – Diant­hus lum­nit­ze­rii (Wiki­pe­dia).

The cha­rac­te­ris­tic plant and ani­mal life of the Hain­burg moun­tains is adap­ted to the dry, warm Pan­no­nian cli­ma­te and ori­gi­na­tes part­ly from the eas­tern step­pes, part­ly from the Medi­ter­ra­ne­an. Many East-​continental spe­cies reach the­ir wes­tern dis­tri­bu­ti­on limit here, whi­le sout­hern sub-​Mediterranean spe­cies reach the­ir nort­hern limit. Anot­her pecu­lia­ri­ty of the Hain­burg moun­tains is the high pro­por­ti­on of local­ly dis­tri­bu­ted ende­mics. On sun­ny days, the bare pla­te­au of Brauns­berg heats up sig­ni­fi­can­tly. The resul­ting ther­mal cur­rents are used by the gol­den eag­le for its recon­nais­san­ce flights. The plant world of Brauns­berg is very diver­se due to the dif­fe­rent living con­di­ti­ons. Alre­a­dy in ear­ly spring, lar­ge pasque flo­wers and spring ado­nis, and dwarf iri­ses delight visi­tors with the­ir color­ful flo­wers blo­oming on the slo­pes from April. On the expo­sed limes­to­ne slo­pes, rock-​dry grass­lands with spar­se pione­er vege­ta­ti­on, untou­ched by humans, grow. Only spe­cies adap­ted to dry­ness, such as sto­nec­rop or hou­se­le­ek, with the­ir thick, fles­hy lea­ves that ser­ve as water reser­vo­irs, can sur­vi­ve here. Regu­lar mowing or gra­zing is neces­sa­ry to pre­ser­ve the dry grass­lands cre­a­ted by human use. Expe­ri­men­tal gra­zing with ponies, a robust bre­ed of ponies from the Eas­tern Euro­pe­an regi­on, clo­se­ly rela­ted to the forest tar­pans, an extinct form of wild hor­se, is being imple­men­ted on Brauns­berg. Whi­le the bare pla­te­au of Brauns­berg seems inhos­pi­tab­le and deter­rent, the warm forests and scrub­lands on its slo­pes are friend­ly. For many spe­cies of ani­mals, the spar­se, old forests repre­sent valu­ab­le living spa­ce. The lar­vae of vari­ous beet­le spe­cies need old dry tre­es for the­ir deve­lop­ment. Wood­pec­kers also bene­fit from this. The grey wood­pec­ker, midd­le spot­ted wood­pec­ker, and black wood­pec­ker find plen­ty of food and enough old and dying tre­es to car­ve out the­ir nesting cavi­ties. The stag beet­le needs deca­y­ing wood or root stumps for its 3 to 5‑year deve­lop­ment (zobo​dat​.at).

Der Brauns­berg gehört seit 1965 zum Lands­chaftss­chutz­ge­biet Braunsberg-​Hundsheimerberg. Die Ber­ge bei Hain­burg an der Donau sind die letz­ten Aus­lä­u­fer der Kle­i­nen Kar­pa­ten. Das Lands­chaftss­chutz­ge­biet zeich­net sich durch troc­ke­ne Gras­lands­chaf­ten mit sel­te­nen Tier- und Pflan­ze­nar­ten aus, ins­be­son­de­re einer auße­ror­den­tlich rei­chen Insek­ten­fau­na (natur​land​-noe​.at). Hier fin­det man vor allem Arten, die son­ni­ge, wär­me­lie­ben­de, wald­step­pe bis step­pe­nar­ti­ge Lebens­rä­u­me bevor­zu­gen: Got­te­san­be­te­rin (Man­tis reli­gi­osa), die Säbel­he­usch­rec­ke (Saga pedo), die Rote Röh­rens­pin­ne (Ere­sus cin­na­be­ri­nus), den Berg­he­xe (Cha­za­ra bri­se­is), Mau­er­bie­nen (Osmia mus­te­li­na, Osia mitis), und den Eura­sis­chen Gras­hüp­fer (Ste­no­both­rus eura­sius) (daph​ne​.sk). Die Fau­na und Flo­ra der Hunds­he­i­mer Ber­ge stel­len eine wich­ti­ge war­me Insel am west­li­chen Rand des Pan­no­nis­chen Bec­kens dar. Wär­me­lie­ben­de Arten erre­i­chen hier ihre west­li­che oder nörd­li­che Verb­re­i­tungsg­ren­ze. Die Vege­ta­ti­on bes­teht aus arten­re­i­chen Trocken- und Halbt­roc­ken­ra­sen sowie weit­lä­u­fi­gen, natur­nah erhal­te­nen Eichen- und Eichen-​Hainbuchenwäldern. Das Lands­chaftss­chutz­ge­biet Braunsberg-​Hundsheimerberg wur­de zur Bio­ge­ne­tis­chen Reser­ve erk­lärt (natur​land​-noe​.at). Auf dem Brauns­berg fin­den sich majes­tä­tis­che Kalks­te­in­fel­sen. Sei­ne Hän­ge sind mit weit­lä­u­fi­gen Fel­sens­tep­pen, troc­ke­nen und halbt­roc­ke­nen Gras­lands­chaf­ten bedec­kt, die in der Ver­gan­gen­he­it inten­siv bewe­i­det wur­den, doku­men­tiert seit dem 16. Jahr­hun­dert. Anfang des 20. Jahr­hun­derts wei­de­ten hier Rin­der, Kühe und Zie­gen. Res­te der ehe­ma­li­gen Wei­den sind bis heute in kle­i­nen Bere­i­chen erhal­ten geb­lie­ben. Die Bewe­i­dung wur­de tei­lwe­i­se durch den Ein­satz der alten und beson­ders robus­ten Pfer­de­ras­se Konik wie­der auf­ge­nom­men. Im Früh­jahr blühen hier in der Nähe der kel­tis­chen Beobach­tungss­tel­le Feder­gras (Sti­pa) und Frühlings-​Adonisröschen (Ado­nis ver­na­lis). Auf dem Brauns­berg wach­sen der Lum­nit­zers Nel­ke (Diant­hus lum­nit­ze­ri), die Rut­he­nis­che Kugel­dis­tel (Echi­nops rit­ro sub­sp. rut­he­ni­cus), der Berg-​Steinkraut (Alys­sum mon­ta­num), der Wei­ße Mau­erp­fef­fer (Sedum album) und die Bren­nen­de Lie­be (Dic­tam­nus albus). Die Wald­ge­bie­te bes­te­hen haupt­säch­lich aus Flau­me­i­chen (Quer­cus pubes­cens) und Fel­da­horn (Acer cam­pes­tre) Bes­tän­den (daph​ne​.sk). Am Südost­hang wächst die Zwer­gsch­wert­li­lie (Iris pumi­la). Vie­le wär­me­lie­ben­de, medi­ter­ra­ne Tier- und Pflan­ze­nar­ten fin­den hier ide­a­le Lebens­be­din­gun­gen, wie die Sma­rag­de­i­dech­se, der Öster­re­i­chis­che Raub­latt (Onos­ma aus­tria­ca) und der Purpur-​Königskerze (Ver­bas­cum pho­eni­ce­um). Eini­ge Arten sind Ende­mi­ten – Diant­hus lum­nit­ze­rii (Wiki­pe­dia).

Die cha­rak­te­ris­tis­che Pflanzen- und Tier­welt der Hain­bur­ger Ber­ge ist an das troc­ke­ne, war­me Pan­no­nis­che Kli­ma ange­passt und stammt tei­lwe­i­se aus den öst­li­chen Step­pen, tei­lwe­i­se aus dem Mit­tel­me­er­raum. Vie­le ostkon­ti­nen­ta­le Arten erre­i­chen hier ihre west­li­che Verb­re­i­tungsg­ren­ze, wäh­rend süd­li­che sub­me­di­ter­ra­ne Arten ihre nörd­li­che Gren­ze erre­i­chen. Eine wei­te­re Beson­der­he­it der Hain­bur­ger Ber­ge ist der hohe Ante­il lokal verb­re­i­te­ter Ende­mi­ten. An son­ni­gen Tagen erhitzt sich die kah­le Hochf­lä­che des Brauns­ber­gs stark. Die ents­te­hen­den ther­mis­chen Strömun­gen wer­den vom Ste­i­nad­ler für sei­ne Erkun­dungsf­lüge genutzt. Die Pflan­zen­welt des Brauns­ber­gs ist aufg­rund der unters­chied­li­chen Lebens­be­din­gun­gen sehr viel­fäl­tig. Bere­its im Vorf­rüh­ling erf­re­uen gro­ße Kuhs­chel­len und Frühlings-​Adonisröschen, Zwer­gi­ris mit ihren bun­ten Blüten, die ab April an den Hän­gen blühen, die Besu­cher. Auf den expo­nier­ten Kalks­te­in­hän­gen wach­sen unbe­rü­hr­te Fels-​Trockenrasen mit spär­li­cher Pionier­ve­ge­ta­ti­on. Hier kön­nen nur Arten über­le­ben, die an Troc­ken­he­it ange­passt sind, wie der Mau­erp­fef­fer oder die Hau­swurz, deren dic­ke fle­is­chi­ge Blät­ter als Was­ser­spe­i­cher die­nen. Zur Erhal­tung der durch men­sch­li­che Nut­zung ents­tan­de­nen Troc­ken­ra­sen ist regel­mä­ßi­ges Mähen oder Bewe­i­den not­wen­dig. Auf dem Brauns­berg wird ein Ver­such mit Ponys, einer robus­ten Pony­ras­se aus dem oste­uro­pä­is­chen Raum, die eng mit dem Wald­tar­pan, einer aus­ges­tor­be­nen Form des Wildp­fer­des, ver­wandt ist, durch­ge­fü­hrt. Wäh­rend die kah­le Hochf­lä­che des Brauns­ber­gs unfre­und­lich und absch­rec­kend wir­kt, ers­che­i­nen die wär­me­lie­ben­den Wäl­der und bus­chi­gen Bes­tän­de an sei­nen Hän­gen ein­la­dend. Für vie­le Tie­rar­ten stel­len die lich­ten, alten Wäl­der wer­tvol­len Lebens­raum dar. Die Lar­ven vers­chie­de­ner Käfe­rar­ten benöti­gen alte troc­ke­ne Bäu­me für ihre Ent­wick­lung. Auch Spech­te pro­fi­tie­ren davon. Der Graus­pecht, der Mit­tels­pecht und der Sch­warzs­pecht fin­den reich­lich Nahrung und genügend alte und abster­ben­de Bäu­me, um ihre Nist­löcher zu zim­mern. Der Hirsch­kä­fer benötigt für sei­ne 3 bis 5 Jah­re dau­ern­de Ent­wick­lung ver­rot­ten­des Holz oder Wur­zels­töc­ke (zobo​dat​.at).

Odka­zy

Fló­ra TOP

Fló­ra Všetky

Fau­na

Use Facebook to Comment on this Post

Krajina, Mestá, Typ krajiny

Námestia

skala
Hits: 2419

Námes­tia majú v his­tó­rii a kul­tú­re mes­ta výni­moč­né mies­to. Sú to mies­ta minu­los­ti, kul­tú­ry, živo­ta mest­ské­ho pro­stre­dia. Námes­tia sú sku­toč­ným srd­com kaž­dé­ho mes­ta. Ich his­to­ric­ký význam, kul­túr­na hod­no­ta, prí­nos pre spo­lo­čen­stvo a urba­nis­tic­ký vplyv robia z tých­to verej­ných pries­to­rov neod­mys­li­teľ­nú súčasť mest­ské­ho živo­ta. Tie­to verej­né pries­to­ry majú schop­nosť spo­jiť ľudí, slú­žiť ako mies­to stret­nu­tí a osláv, a záro­veň pôso­biť ako pries­tor oddy­chu a rela­xá­cie. Väč­ši­na his­to­ric­kých námes­tí vznik­la ako cen­trál­ny bod mes­ta, kde sa stre­tá­va­li obchod­ní­ci, umel­ci, obča­nia a poli­ti­ci. V mno­hých prí­pa­doch sú námes­tia srd­com mest­skej archi­tek­tú­ry, sú plat­for­mou pre kul­túr­ne uda­los­ti a ume­nie. Kon­cer­ty, fes­ti­va­ly, ume­lec­ké výsta­vy a ďal­šie podu­ja­tia sú čas­to uspo­ra­dú­va­né prá­ve na tých­to verej­ných priestoroch.

Námes­tia posky­tu­jú väč­ší pries­tor, kde sa ľudia môžu stre­tá­vať, roz­prá­vať a zdie­ľať svo­je rados­ti a sta­ros­ti. Táto verej­ná inte­rak­cia je vhod­ná pre vytvá­ra­nie spo­lo­čen­stva a posil­ňo­va­nie sociál­nych väzieb. Námes­tia majú nie­len his­to­ric­ký a kul­túr­ny význam, ale tiež pris­pie­va­jú k urba­nis­tic­kej a archi­tek­to­nic­kej kva­li­te mes­ta. Kva­lit­ný dizajn námes­tí môže vytvá­rať prí­jem­né pro­stre­die, kto­ré inšpi­ru­je a pôso­bí ako mag­net pre oby­va­te­ľov aj náv­štev­ní­kov. Okrem toho môže byť cen­trom doprav­ných uzlov a pešej zóny, čo zlep­šu­je cel­ko­vú dostup­nosť a bezpečnosť.

Squ­ares hold a uni­que pla­ce in the his­to­ry and cul­tu­re of a city. They are spa­ces that embo­dy the past, cul­tu­re, and urban life. Squ­ares ser­ve as the true heart of eve­ry city, with the­ir his­to­ri­cal sig­ni­fi­can­ce, cul­tu­ral value, con­tri­bu­ti­ons to the com­mu­ni­ty, and urban impact making them an integ­ral part of urban life. The­se pub­lic spa­ces have the abi­li­ty to bring peop­le toget­her, ser­ving as mee­ting pla­ces and venu­es for celeb­ra­ti­ons, whi­le also pro­vi­ding a spa­ce for rela­xa­ti­on and leisure.

Most his­to­ric squ­ares ori­gi­na­ted as the cen­tral point of a city, whe­re tra­ders, artists, citi­zens, and poli­ti­cians would con­ver­ge. In many cases, squ­ares are the focal points of urban archi­tec­tu­re, acting as plat­forms for cul­tu­ral events and art. Con­certs, fes­ti­vals, art exhi­bi­ti­ons, and other acti­vi­ties are often orga­ni­zed in the­se pub­lic spaces.Squares offer a lar­ger area whe­re peop­le can meet, con­ver­se, and sha­re the­ir joys and con­cerns. This pub­lic inte­rac­ti­on is con­du­ci­ve to buil­ding com­mu­ni­ty and strengt­he­ning social bonds. Squ­ares not only have his­to­ri­cal and cul­tu­ral sig­ni­fi­can­ce but also con­tri­bu­te to the urban and archi­tec­tu­ral quali­ty of a city. Well-​designed squ­ares can cre­a­te a ple­a­sant envi­ron­ment that ins­pi­res and acts as a mag­net for resi­dents and visi­tors ali­ke. Addi­ti­onal­ly, they can ser­ve as tran­s­por­ta­ti­on hubs and pedes­trian zones, impro­ving ove­rall acces­si­bi­li­ty and safety.

Use Facebook to Comment on this Post